Celien Dhollander en Stephanie van der Eijk, apothekers in opleiding tot specialist

Waarom dit onderzoek?

Eerdere onderzoeken toonden aan dat onderdrukken van het enzym fosfodiësterase (PDE) 5A een rol speelt bij het ontwikkelen van melanomen. Sildenafil, gebruikt bij erectiele disfunctie, remt PDE 5A. Er bestaat mogelijk een verband tussen het gebruik van sildenafil en het ontstaan van melanomen. 

Onderzoeksvraag

Is er een verband tussen het gebruik van sildenafil bij erectiele disfunctie en het risico op de vorming van melanomen? 

Hoe werd dit onderzocht?

Deelnemers aan de Health Professionals’ Follow-up Study met erectiele disfunctie werden in het jaar 2000 geïncludeerd in deze prospectieve observationele studie. De blootstelling die onderzocht werd, was sildenafilgebruik. Eén onderzoeksmodel corrigeerde voor de leeftijd, een ander, ‘multivariate’ model corrigeerde voor factoren, waarvan bekend is dat ze het risico op melanomen beïnvloeden. Deelnemers rapporteerden wanneer een melanoom of andere vorm van (huid)kanker bij hen geconstateerd werd. Rekening houdend met mogelijke confounding door erectiele disfunctie, werd ook het risico op huidkanker onderzocht bij mannen met erectiele disfunctie zònder gebruik van sildenafil of andere behandelingen. Ook werd het eventuele verband tussen sildenafilgebruik en andere vormen van kanker onderzocht.

Belangrijkste resultaten

Van 2000 tot 2010 rapporteerden de deelnemers 142 melanomen, 580 plaveiselcelcarcinomen en 3030 basaalcelcarcinomen. Mannen die onlangs sildenafil gebruikt hadden, bleken een hoger risico op melanomen te hebben dan mannen die geen sildenafil gebruikten. Dit verschil was statistisch significant (hazard ratio (HR) 1,84; 95% betrouwbaarheidsinterval (BI) 1,04-3,22). Ook voor minder recent gebruik van sildenafil gold een hoger risico op melanomen (HR 1,92; 95% BI 1,14-3,22). Het risico op plaveiselcel- en basaalcelcarcinomen was niet verhoogd bij gebruik van sildenafil. Het onderzoek liet geen verhoogd risico op melanomen zien bij mannen met erectiele disfunctie die geen sildenafil gebruikten, ten opzichte van mannen zonder deze stoornis. Ook was er geen hoger risico op andere vormen van kanker bij het gebruik van sildenafil.

Belangrijkste conclusies

Uit dit onderzoek lijkt een verband naar voren te komen tussen het gebruik van PDE 5A-inhibitoren (sildenafil) bij erectiele disfunctie en het risico op het ontwikkelen van melanomen. Dit verband moet verder onderzocht worden in volgende studies. 

Consequenties voor de praktijk

Melanomen zijn een steeds meer voorkomend gezondheidsprobleem, vooral in de Westerse wereld. De beschreven studie heeft enkele beperkingen en kan daardoor geen oorzaak en effect aantonen. Ook kunnen nog geen concrete aanbevelingen gedaan worden voor de praktijk op basis van dit onderzoek. De gevonden resultaten rechtvaardigen wel verder onderzoek naar het verband tussen PDE 5A-inhibitoren en het ontstaan van huidkanker. Dit onderzoek dient zich te richten op de invloed van de dosis en frequentie van sildenafilgebruik. Daarnaast moet informatie verzameld worden in andere populaties en over andere PDE 5A-inhibitoren.

Bron

Li WQ, Qureshi AA et al. Sildenafil use and increased risk of incident melanoma in US men: a prospective cohort study. JAMA Intern Med 2014 Jun;174(6):964-970.