Reductie beroerte en bloedingen bij gebruikers rivaroxaban

Maaike de Lange en Kajie Liang, apothekers in opleiding tot specialist

september 2016

Waarom dit onderzoek?
Een beroerte is een vaak voorkomend risico bij atriumfibrilleren. In veel gevallen is dit met orale coagulantia te voorkomen. Vitamine K-antagonisten (VKA) worden gebruikt om een beroerte te voorkomen. Non-VKA orale coagulantia (NOAC) zijn in eerdere studies effectief en veilig bevonden bij patiënten met non-valvulair atriumfibrilleren (NVAF). In veel internationale richtlijnen worden de NOAC’s daarom genoemd als een alternatief voor VKA’s. Ondanks de aangetoonde effectiviteit en veiligheid van rivaroxaban, zijn er geen gebruikersstudies uitgevoerd die dit aantonen.

Onderzoeksvraag
Is rivaroxaban veilig en effectief bij het voorkomen van beroertes en bloedingen bij gebruikers met NVAF?

Hoe werd dit onderzocht?
Het werd onderzocht met een prospectieve observationele (multicenter) studie. In de periode van juni 2012 tot december 2013 werden 10.934 patiënten uit 311 behandelcentra in Europa, Israël en Canada gescreend. Uit deze groep werden 6784 patiënten van achttien jaar en ouder met non-valvulair atriumfibrilleren (NVAF) en startende met rivaroxaban geselecteerd. De patiënten hadden een gemiddelde leeftijd van 71,5 jaar en werden gedurende één jaar gevolgd. Patiënten met een normale nierfunctie of een lichte nierfunctiestoornis (klaring ≥50 mL/min) kregen eenmaal daags 20 mg rivaroxaban. Mensen met een matige tot ernstige nierfunctiestoornis (klaring 15-49 mL/min) kregen eenmaal daags 15 mg rivaroxaban. Elke drie maanden werd een controle uitgevoerd op primaire en secundaire uitkomstmaten. Als maat voor de veiligheid van rivaroxaban werden bijwerkingen en ernstige bijwerkingen (ernstige bloedingen en het algemeen sterfterisico) als primaire uitkomstmaat gekozen. Als secundaire uitkomstmaat werden de milde bloedingen en trombo-embolische gebeurtenissen zoals beroertes, TIA en myocardinfarct (MI) geïncludeerd. 
Belangrijkste resultaten
Het aantal patiënten met bijwerkingen dan wel ernstige bijwerkingen was respectievelijk 2709 (39,9%) en 1200 (17,7%). Ernstige bloedingen kwamen voor bij 128 patiënten (2,1 gevallen per 100 patiëntjaren), er waren 118 patiënten overleden (1,9 gevallen per 100 patiëntjaren) en er vonden 43 beroertes plaats (0,7 per 100 patiëntjaren). Zoals verwacht kwamen er meer ernstige bloedingen voor bij patiënten met een verminderde nierfunctie (3,4% bij een klaring <50 ml/min). Opvallend was dat bij patiënten die 15 mg rivaroxaban per dag kregen meer ernstige bloedingen, sterfte en trombo-embolische gebeurtenissen optraden dan bij de 20 mg. Dit was respectievelijk 3,1 versus 1,8, 3,7 versus 1,4 en 2,3 versus 1,6 gevallen per 100 patiëntjaren.

Consequenties voor de praktijk
Het gebruik van rivaroxaban bij patiënten met NVAF verlaagt het risico op beroertes en bloedingen. 
Deze gebruikersstudie toont aan dat het een veilig en effectief alternatief is voor vitamine K-antagonisten. Bij een verminderde nierfunctie zijn de klinische overwegingen voor een dosering van 15 mg dan wel 20 mg belangrijker dan de verminderde nierfunctie zelf.

Literatuur
Camm AJ, Amarenco P et al. XANTUS: a real-world, prospectieve, observational study of patiënte theater with rivaroxaban For stroken prevention in atrial fibrillation. Eur Heart J 2016;37:1145-1153.