Statines voor iedereen? 
Een nieuwe richtlijn in de Verenigde Staten

E. Hokke, apotheker in opleiding tot specialist
april 2017

Waarom dit artikel?
Hart- en vaatziektes (HVZ) zijn doodsoorzaak nummer één in de Verenigde Staten. Statines reduceren het risico op een cardiovasculaire gebeurtenis. Eind 2016 bracht de US Preventive Services Task Force (USPSTF) een vernieuwde richtlijn uit over het gebruik van statines in de Verenigde Staten. Hierna volgde een evidence report over deze nieuwe richtlijn.

Onderzoeksvraag
Kunnen statines het risico op hart- van vaatziektes verlagen bij patiënten tussen de 40 en 75 jaar die eerder geen gebeurtenis door HVZ hebben gehad?

Hoe werd dit onderzocht?
Er werd een systematische review uitgevoerd voor het evidence rapport bij deze richtlijn. Hierin werden onderzoeken met statines versus placebo/geen statine bij volwassen patiënten boven de 40 jaar zonder eerder cardiovasculaire gebeurtenis vergeleken. Er werden negentien gerandomiseerde onderzoeken met in totaal 71.344 patiënten geselecteerd. De follow-up tijd van de geselecteerde studies varieerde van zes maanden tot zes jaar. Als primair eindpunt werd gekeken naar totale mortaliteit, cardiovasculaire sterfte of een cardiovasculaire gebeurtenis.

Belangrijkste resultaten
Het gebruik van statines bij patiënten boven de 40 jaar zonder HVZ werd geassocieerd met een verminderd risico op dood (relatief risico [RR] 0,86; 95% BI 0,80-0,93), cardiovasculaire sterfte (RR 0,69, 95% BI 0,54-0,88), herseninfarct (RR 0,71; 95% BI 0,62-0,82), hartaanval (RR 0,64; 95% BI 0,57-0,71) en andere cardiovasculaire uitkomsten (RR 0,70; 95% BI 0,63-0,43). Opvallend was dat de relatieve uitkomsten hetzelfde waren voor verschillende demografische en klinische subgroepen, ook bij de populatie zonder verhoogd cholesterol. Statines werden niet geassocieerd met een verhoogd risico op gevaarlijke bijwerkingen (RR 0,99; 95% BI 0,94-1,04).

Conclusie
Bij volwassenen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, maar zonder eerder cardiovasculair event, verlaagt het gebruik van statines de kans op mortaliteit en op een cardiovasculaire gebeurtenis.

Consequenties voor de praktijk
Op basis van deze onderzoeken zijn in de Verenigde Staten de richtlijnen aangepast voor 40- tot 75-jarigen met een tienjaarsrisico op hart- en vaatziekten van tien procent of hoger en als sprake is van een of meer van de volgende risicofactoren: dyslipidemie, hypertensie, diabetes of roken. Het advies is om deze groep te behandelen met statines. In de praktijk zullen door deze richtlijn meer patiënten preventief worden behandeld met statines. Vooral veel meer patiënten boven de 40 jaar komen hiervoor in aanmerking. Als dit wordt doorgetrokken naar de Nederlandse risicotabel uit de NHG-richtlijn Cardiovasculair management, zouden alle mannen boven de 60 jaar en 95% van de vrouwen boven de 65 een statine moeten krijgen.

Literatuur
Chou R, Dana T, Blazina I, Daeges M, Jeanne T et al. Statins for Prevention of Cardiovascular Disease in Adults Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force. Jama 2016;316(19):2008-2024.