Verbetert geïndividualiseerd distributiesysteem de therapietrouw? 
Een onderzoek bij VKA-gebruikers

Sharon Vermeulen en Anoek Verbeij, apothekers in opleiding tot specialist
februari 2018

Waarom dit onderzoek?
In eerdere onderzoeken is aangetoond dat een geïndividualiseerd distributiesysteem (GDS) bijdraagt aan de therapietrouw van patiënten. Deze onderzoeken zijn gebaseerd op zelfrapportage, waarbij vaak sociaal wenselijke antwoorden worden gegeven. De therapietrouw is nooit objectief gemeten.

Onderzoeksvraag
Leidt het starten van een GDS tot verbetering van de therapietrouw bij therapieontrouwe vitamine K-antagonist (VKA)-gebruikers, ten opzichte van de standaardbehandeling? 

Hoe werd dit onderzocht?
Voor dit onderzoek werden 302 patiënten geïncludeerd. Er bleven uiteindelijk 83 patiënten over waarvan de resultaten zijn geanalyseerd. De gemiddelde leeftijd was 83 jaar. De verandering in therapietrouw is de uitkomstmaat. Tijd in therapeutische range (TTR) wordt gebruikt om de therapietrouw te meten. Dit is gedurende zes maanden voor en na starten van een GDS gemeten. De standaardbehandeling omvat telefonische of schriftelijke uitleg van de trombosedienst.

Belangrijkste resultaten
In de eerste maand na starten van een GDS was de TTR 10% hoger dan bij de groep met de standaardbehandeling. Na vier maanden was er geen verschil meer tussen de GDS en standaardbehandelgroep.

Belangrijkste conclusies
Therapietrouw verbetert na starten van een GDS bij therapieontrouwe VKA-gebruikers, maar is, in vergelijking met de standaardbehandeling, na de eerste maand vergelijkbaar. 
Met deze studie is voor het eerst geprobeerd de therapietrouw van GDS-gebruikers objectief te meten met de TTR. De TTR wordt niet alleen beïnvloed door de therapietrouw, ook andere factoren (infectie, dieet) kunnen de TTR verlagen. Hierdoor kan de werkelijke verbetering van de therapietrouw in de praktijk groter zijn dan nu is gemeten.

Consequenties voor de praktijk
Op basis van deze studie kan worden geconcludeerd dat geïndividualiseerd distributiesysteem geen toegevoegde waarde heeft bij therapieontrouw van VKA-gebruikers, maar vanwege de kleine studiegrootte kan dit niet met stelligheid gezegd worden.

Literatuur
Rein N van, Geus KS de, Cannegieter SC, Reitsma PH, Meer FJM van der, Lijfering WM. Multi-dose drug dispensing as a tool to improve medication adherence: A study in patients using vitamin K antagonists. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2017;1-6. https://doi.org/10.1002/pds.4346