Verband tussen suïcide en gebruik ARB’s in vergelijking met ACE-remmers

Arezo Salemi en Güler Seker, apothekers in opleiding tot specialist
januari 2020

Waarom dit onderzoek? 
Angiotensine converting enzyme (ACE)-remmers en angiotensinereceptorblokkers (ARB) worden veelvuldig gebruikt voor de behandeling van diverse aandoeningen. ACE-remmers en ARB’s kunnen de bloed-hersenbarrière passeren, waardoor ze mogelijk een verstoring kunnen veroorzaken op de angiotensine 2-activiteit in het centrale zenuwstelsel. Een verhoogd gehalte van angiotensine 2 in de hersenen leidt mogelijk tot stress, angst, depressie en diverse stoornissen als bipolaire, paniek- en angststoornis. Daarnaast suggereren recente data dat gebruikers van ARB’s – maar niet van ACE-remmers – mogelijk een verhoogd risico op suïcide hebben in vergelijking met niet-gebruikers.

Onderzoeksvraag 
Is er een associatie tussen suïcide en het gebruik van ARB’s in vergelijking met ACE-remmers?

Hoe werd dit onderzocht? 
Voor deze studie is een patiënt-controleonderzoek uitgevoerd, waarbij gegevens van personen van 66 jaar of ouder statisch zijn geanalyseerd. Deze zijn afkomstig van Ontario, Canada, uit het jaar 2015. Een gegevensanalyse werd uitgevoerd van januari tot april 2019. Patiënten die stierven door zelfmoord binnen honderd dagen na behandeling met een ACE-remmer of ARB zijn bij deze studie geïncludeerd. Voor elk patiënt die gestorven is, zijn vier controles gekoppeld die overeenkomen met de leeftijd, geslacht en eerdere diagnoses, waarbij ook met een ACE-remmer of ARB is behandeld. De basiskarakteristieken van deze casuspatiënten zijn vergeleken met de controlepatiënten, waarbij waarden van het gestandaardiseerde gemiddelde verschil (standardized mean difference, SMD) groter dan 0,10 wijzen op een significant verschil tussen casus- en controlepatiënten. Daarnaast is er multivariabele voorwaardelijke logistieke regressie toegepast om odds ratio’s en 95% betrouwbaarheidsinterval te berekenen voor het verband tussen suïcide en blootstelling aan ARB’s vergeleken met ACE-remmers.

Belangrijkste resultaten 
In totaal zijn 964 cases vergeleken met 3.856 controles die blootgesteld zijn aan een ACE-remmer of ARB binnen honderd dagen vóór de sterfdatum. Bij de cases werden 260 (26,0%) blootgesteld aan ARB’s en 704 (18,4%) aan ACE-remmers. Bij de controles werden 741 (74,0%) blootgesteld aan ARB’s en 3.115 (81,6%) aan ACE-remmers. Blootstelling aan ARB’s was geassocieerd met een hoger risico op zelfmoord in vergelijking met ACE-remmers (aangepaste odds ratio: 1,63; 95%BI 1,33-2,00).

Belangrijkste conclusies 
De bevindingen suggereren een mogelijk verhoogd risico op suïcide bij het gebruik van ARB’s in vergelijking met ACE-remmers bij volwassenen van 66 jaar en ouder. Gezien de hoge prevalentie van het gebruik, de ernst van de uitkomst en de vergelijkbare werkzaamheid van deze medicijnklassen bij de behandeling van dezelfde aandoeningen, zou de zorgverlener, waar mogelijk, kunnen kiezen voor ACE-remmers boven ARB’s, vooral bij patiënten met ernstige psychische aandoeningen.

Consequenties voor de praktijk 
De bevindingen die een verband aantonen (maar niet noodzakelijk oorzakelijk) zijn interessant, maar moeten met voorzichtigheid worden behandeld. Er zijn veel beperkingen in deze studie. Een kritisch punt is het onvermogen om controle uit te oefenen op alle verstorende factoren en comorbiditeit. Bovendien beschikten de auteurs niet over betrouwbare gegevens van ziekenhuisopnamen in verband met geestelijke gezondheid en bezoeken aan de spoedeisende hulp. Verder werd een oudere populatie bestudeerd en is de generaliseerbaarheid van de bevindingen naar jongere populaties niet bekend. Ook zijn deze bevindingen mogelijk niet generaliseerbaar voor vrouwen, omdat de meeste gevallen mannen waren. Ten slotte is er geen duidelijke mechanistische verklaring voor de associatie en de auteurs konden individuele ARB’s niet bekijken. Verder onderzoek is noodzakelijk om suïciderisico bij ARB’s aan te tonen.

Literatuur
Mamdani M, Gomes T, Greaves S, Manji S et al. Association Between Angiotensin -Converting Enzyme Inhibitors, Angiotensin Receptor Blockers, and Suicide. JAMA Network Open 2019;2(10):e1913304.