Het grappige aan het spel is dat er één speler is die helemaal niet mee mag doen voor de winst. Deze speler moet alle activiteiten die de anderen ondernemen gelaten over zich heen laten komen, tot grote hilariteit van de andere spelers. Het spel wordt officieel gespeeld met een scheidsrechter, maar het is de kunst van de spelers om onderling de spelregels zo af te spreken, dat de scheidsrechter er niks meer van begrijpt en zich er dus maar niet meer mee bemoeit.
Onlangs is weer een nieuwe speelronde in de nationale competitie afgerond. Regerend kampioen UVIT koos voor een strategische onderhandse-tender-aanval. Teva leek te verliezen, maar mocht zich tot moreel overwinnaar kronen dankzij haar nutteloze-taxeprijsverlaging-strategie. In een prachtige eindstrijd staken beide spelers elkaar naar de kroon in het frustreren van de niet-opgestelde speler Apotheker. Haha, deze moest weer met kleren aan onder de koude douche! Zoals gebruikelijk ging het spel weer veel te snel voor scheids NZa.
De Pim Pam Preferent-competitie bevindt zich inmiddels in een spannende en beslissende fase. Blijven de arrogante koplopers volharden in hun laffe spel om de winst, of gaan ze proberen de sympathie van de andere spelers terug te winnen? Slaan de achtervolgers hun handen ineen, of laten ze zich failliet spelen? En gaan de scheidsrechters nu eindelijk een fatsoenlijke cursus volgen, of komt er een omkoopschandaal aan het licht? Zeker is wel dat vele bankzitters de herfst niet ongeschonden zullen halen.

Jos Lüers, hoofdredacteur

Actueel

Nieuwe aangrijpingspunten antiretrovirale therapie
De hiv-replicatiecyclus is nu goed bekend en geeft veel mogelijkheden voor antiretrovirale middelen om aan te grijpen. Al langer bestaande middelen zijn de nucleoside en non-nucleoside reverse transcriptasemmers, de proteaseremmers en een fusieremmer. Onlangs zijn twee nieuwe klassen van antiretrovirale middelen goedgekeurd voor gebruik bij therapieresistente patiënten. Dat zijn de CCR5-coreceptor-antagonist maraviroc en de integraseremmer raltegravir. In ontwikkeling zijn de CCR5-antagonist vicriviroc en de integraseremmer elvitegravir. Raltegravir is ook onderzocht bij nog niet behandelde patiënten en bleek gelijkwaardig aan combinatietherapie met de non-nucleoside reverse trancriptaseremmer efavirenz. Een geheel nieuwe ontwikkeling zijn de maturatieremmers, die de laatste stap in de ontwikkeling van het hiv-polyproteïne remt. De eerste maturatieremmer, bevirimat, is in fase 2-onderzoek. Bevirimat lijkt effectief en heeft weinig bijwerkingen. Fase 3-onderzoek is inmiddels gepland. Andere ontwikkelingen zijn immunotherapie en gentherapie.
Bron: Dau, B, Holodniy M.Novel targets for antiretroviral therapy. Drugs 2009;69:31-50.


De kanttekeningen

Ernstige bijwerkingen cholinesteraseremmers
Patiënten die cholinesteraseremmers tegen dementie gebruiken, lopen kans op ernstige bijwerkingen. Ze hebben een hoger risico op syncope, bradycardie, pacemaker-insertie en heupfracturen dan niet-cholinesterasegebruikers. Dit terwijl het nut van de middelen bij de ziekte van Alzheimer toch al omstreden is. Misselijkheid, braken en diarree komen bij meer dan tien procent van de gebruikers voor. Dat de cholinesterase-remmers nog veel meer leed veroorzaken, blijkt uit een -cohort study in Canada. Twee jaar achtereen volgden de onderzoekers twintigduizend ouderen met dementie die cholinesterase-remmers gebruikten en zestigduizend vrijwel identieke patiënten die deze medicijnen niet slikten. Het optreden van bijwerkingen in de beide groepen werd met elkaar vergeleken. De onderzoekers kwamen tot een aantal opzienbarende conclusies. Gebruikers van cholinesteraseremmers bezochten vaker het ziekenhuis in verband met syncope, een plotseling intredende bewusteloosheid die enkele seconden tot meerdere uren kan duren. Per duizend slikkers werden er elk jaar 32 in het ziekenhuis opgenomen in verband met de wegraking. Andere aan syncope gerelateerde gebeurtenissen kwamen ook vaker voor in de cholinesteraseremmergroep: ziekenhuisbezoek in verband met bradycardie, pacemakerinsertie en heupfracturen kwamen significant vaker voor vergeleken met de controlegroep. De Canadezen zijn uiterst sceptisch over het gebruik van de cholinesteraseremmers. De resultaten rechtvaardigen het terughoudende beleid in Nederlandse richtlijnen. De nadelen dienen uiterst zorgvuldig worden afgewogen tegen het tamelijk magere voordeel van de medicatie.
Bron: Gill SS, Anderson GM, Fischer HD et al. Syncope and its consequences in patients with dementia receiving cholinesterase inhibitors. Arch Intern Med 2009;169(9):867-873.

Standpunt CHMP interactie clopidogrel met protonpomp-remmers
In een aantal recent gepubliceerde onderzoeken is naar voren gekomen dat een significante interactie optreedt tussen clopidogrel en protonpompremmers (PPI). Clopidogrel is hierdoor mogelijk minder werkzaam bij patiënten die de maagbeschermers omeprazol, lansoprazol, pantoprazol of rabeprazol gebruiken. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op trombose, inclusief een acuut myocard infarct. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat sommige PPI€™s de omzetting van clopidogrel in zijn actieve metaboliet verhinderen. Het wetenschappelijk comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) heeft de onderzoeksgegevens bestudeerd en komt tot de conclusie dat het gelijktijdig gebruik van clopidogrel en protonpompremmers wordt afgeraden. Aangezien het gebruik van protonpompremmers onder clopidogrelgebruikers niet zeldzaam is, wacht hier een schone taak voor apothekers en artsen.
Bron: www.emea.europa.eu


En dan nog even dit

Bloedvlek op papier als alternatief voor venapunctie
De gebruikelijke manier om bloedmonsters voor de bepaling van de plasmaconcentratie van geneesmiddelen af te nemen, is een venapunctie. Omdat dit door geschoolde gezondheidsmedewerkers moet worden gedaan, zal de patiënt zich doorgaans laten prikken bij de huisarts of in het ziekenhuis. Hiervoor is nu een mogelijk alternatief: een bloedvlek op papier. De patiënt kan zichzelf thuis met een disposable lancet een vingerprik geven. Het bloed dat te voorschijn komt wordt op speciaal papier voor bemonstering gedruppeld. Na drogen wordt het papier met monster in een plastic minigripzakje gedaan. Dit kan vervolgens in een gewone envelop naar het laboratorium worden gestuurd. In het laboratorium wordt de bloedvlek geëxtraheerd en daarna geanalyseerd. De laatste jaren wordt uitgebreid onderzoek naar deze techniek gedaan.Veel geneesmiddelen kunnen op deze manier inmiddels worden bepaald, zoals anti-epileptica, immunosuppressiva en antiretrovirale geneesmiddelen. Ook andere klinische chemische bepalingen zijn met deze methode beschreven. Een voordeel is dat de patiënt niet naar het ziekenhuis hoeft en de uitslag bij het volgende consult bekend is. Bovendien is verzending van biologisch materiaal in deze vorm veilig en zijn de gedroogde monsters zeer stabiel.
Bron: Edelbroek P, van der Heijden J, Stolk L. Dried blood spot methods in therapeutic drug monitoring: methods, assays and pittfalls. Ther Drug Monitor 2009;31:327-336.