Waarom dit onderzoek?

Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat adjuvante tamoxifentherapie gedurende vijf jaar na diagnose van oestrogeenreceptor (ER)-positieve borstkanker de mortaliteit met een derde verlaagt voor de eerste vijftien jaar. Daarnaast is ook de kans op een recidief de eerste tien jaar, na diagnose verlaagd. Het is echter nog onduidelijk of een langere therapieduur dan vijf jaar de kans op recidieven en mortaliteit nog meer kan verlagen. Onderzoeken naar gebruik van tamoxifen gedurende meer dan vijf jaar zouden langer dan vijftien jaar moeten doorgaan, vanwege het verlengde effect na staken van de behandeling. Mogelijk geeft een verlengde duur ook een verhoogde kans op de bijwerkingen endometriumkanker en trombo-embolische aandoeningen.

Onderzoeksvraag

Heeft een tienjarige behandeling met adjuvant tamoxifen bij ER-positieve borstkanker een groter effect op de mortaliteit en de kans op recidief in vergelijking met een vijfjarige behandeling?

Hoe werd dit onderzocht

Er werden 12894 vrouwen gerandomiseerd (1:1) met borstkanker die vijf jaar adjuvant tamoxifen hadden gebruikt, om de tamoxifen te continueren tot tien jaar of te stoppen na vijf jaar. Jaarlijks werden recidieven van de ziekte, secundaire kanker, ziekenhuisopnames en mortaliteit bijgehouden. Het onderzoek naar mortaliteit en kans op recidief gaat alleen over de 6846 vrouwen welke ook één op één zijn gerandomiseerd en waarvan zeker is dat zij ER-postieve borstkanker hadden op het moment van diagnose. Het onderzoek naar bijwerkingen omvat wel alle 12894 vrouwen. Bijna alle vrouwen gebruikten 20 mg tamoxifen per dag.

Belangrijkste resultaten

De cumulatieve kans op een recidief in jaar vijf tot veertien was 21,4% bij vrouwen die tien jaar adjuvant tamoxifen kregen in vergelijking met 25,1% bij vrouwen die na vijf jaar waren gestopt. Dit verschil was statistisch significant (RR 0,84; 95% BI 0,76-0,94; p=0,002). Voor de mortaliteit was dit respectievelijk 12,2 en 15,0% (absolute risicoreductie, ARR=2,8%).Het relatieve risico op longembolie en endometriumkanker na continueren van adjuvant tamoxifen was significant groter (RR respectievelijk 1,87 en 1,74). Cumulatief neemt de kans op endometriumkanker na continueren toe in jaar vijf tot veertien van 1,6 naar 3,1%. Het risico op ischemische hartziekte was significant lager (RR 0,76).

Belangrijkste conclusies

Continueren van adjuvant tamoxifen na vijf jaar bij ER-positieve borstkanker verlaagt de kans op een recidief en heeft een gunstig effect op de mortaliteit. Daarentegen verhoogt het wel de kans op endometriumkanker en trombo-embolische aandoeningen. Dit zijn voorlopige conclusies. Het onderzoek loopt nog.

Consequenties voor de praktijk 

Deze gerandomiseerde trial ondersteunt het voortzetten van adjuvant tamoxifen bij vrouwen met ER-positieve borstkanker tot tien jaar in plaats van na vijf jaar te stoppen. Door te continueren is een verlaagde kans op een recidief en een gunstiger effect op de mortaliteit te verwachten. Men dient echter wel rekening te houden met de verhoogde kans op endometriumkanker. Daarnaast is een langere vervolgduur nodig dan vijftien jaar om de effecten op de langere termijn te onderzoeken.

Literatuur

Davies C, Pan H et al. Long-term effects of continuing adjuvant tamoxifen to 10 years versus stopping at 5 years after diagnosis of oestrogen receptor-positive breast cancer: ATLAS, a randomised trial. 
Lancet 2013;381:805-816.