Ryanne van Beurden en Rudi Bloemberg, apothekers in opleiding tot specialist

Waarom dit onderzoek?

Statines zijn belangrijk bij de behandeling van arteriosclerose. Ze verminderen cardiovasculaire ziekte en sterfte substantieel. Het gunstige effect van statines op de nierfunctie is nog onderwerp van controverse. Tegenstrijdige onderzoeksresultaten leiden ertoe dat sommige artsen statines niet voorschrijven aan patiënten met chronische nierziektes. 

Onderzoeksvraag 

Wat is het effect van statinetherapie in vergelijking met controle op de estimated glomerular filtration rate (eGFR) en op de eiwituitscheiding in de urine?

Hoe werd dit onderzocht? 

Het werd onderzocht door een meta-analyse uit te voeren in Pubmed, Web of Knowledge en andere databases van geselecteerde studies. Alleen gerandomiseerde klinische trials, waarbij statinebehandeling met een controlegroep werd vergeleken, zijn meegenomen. Aan de inclusiecriteria voldeden 41 studies. Deze waren samen goed voor 88.523 deelnemers.

Belangrijkste resultaten 

De eGFR gaat minder snel achteruit in vergelijking met placebo bij gebruik van normaal (simvastatine) en sterk werkende statines (atorvastatine en rosuvastatine) na één jaar, één tot drie jaar of langer dan drie jaar statinetherapie. Bij zwak werkende statines (fluvastatine, lovastatine en pravastatine) werd alleen een significante afname van eiwituitscheiding in de urine aangetoond bij één tot drie jaar statinetherapie. Het effect van normaal werkende statines is niet significant en over sterk werkende statines kan deze studie geen uitspraak doen. 

Belangrijkste conclusies 

De studie laat zien dat bij gebruik van normaal en sterk werkende statines de eGFR minder snel achteruit gaat ten opzichte van placebogebruik. Alleen van zwak werkende statines toont de studie een verlaging van eiwituitscheiding in de urine aan.

Consequenties voor de praktijk 

Deze studie toont aan dat bij normaal en sterk werkende statines, de eGFR minder snel achteruit gaat ten opzichte van placebogebruik. Uit vervolgonderzoek moet blijken of een minder snelle achteruitgang van de eGFR-dosis en behandelduur gerelateerd is. Over de eiwituitscheiding in de urine kan deze studie geen betrouwbare uitspraak doen. 

Het onderzoek gaat niet inhoudelijk in op het voorschrijfbeleid van statines. Het toont wel aan dat artsen minder terughoudend hoeven te zijn bij het voorschrijven van statines aan patiënten met chronische nierziektes. 

Deze studie kent echter enkele tekortkomingen. Zo werd de eGFR niet overal op dezelfde manier berekend, waren er methodologische verschillen tussen studies, werd proteïnurie gelijkgesteld aan albuminurie en was niet elke studie dubbelblind. 

Literatuur

Geng Q, Ren J, Song J et al. Meta-analysis of the effect of statins on renal function. Am J Cardiol 2014;114:562-570.