Licht verhoogd risico op valincidenten en fracturen bij aanvang van behandeling met prostaatspecifieke alfa-1-antagonisten

Frans de Mandt en Charlotte Pieters, apothekers in opleiding tot specialist

Waarom dit onderzoek?
Valincidenten en fracturen bij ouderen hebben een directe associatie op morbiditeit en medische kosten. Wat het effect is van behandeling van benigne prostaathyperplasie (BPH) op valincidenten en fracturen bij ouderen, is daarom een belangrijke onderzoeksvraag gebleken. Eerder onderzoek naar het risico op valincidenten en fracturen bij aanvang van de behandeling met een prostaatspecifieke alfa-1-antagonist bij patiënten met BPH, liet wisselende resultaten zien. Een van de meest voorkomende bijwerkingen van prostaatspecifieke alfa-1-antagonisten is hypotensie, dat kan leiden tot ernstige valincidenten, fracturen en hoofdletsel.

Onderzoeksvraag
Hebben mannen van 66 jaar of ouder met BPH, die starten met een prostaatspecifieke alfa-1-antagonist, een verhoogd risico op valincidenten of fracturen?

Hoe werd dit onderzocht?
In een retrospectieve cohortstudie in Ontario (Canada) is het risico op valincidenten en fracturen tot 90 dagen na het starten van de behandeling met prostaatspecifieke alfa-1-antagonisten bij mannen ouder dan 66 jaar onderzocht. Tussen juni 2003 en december 2013 zijn gegevens van 147.084 patiënten verzameld, die voor het eerst een recept voor tamsulosine, alfuzosine of silodosine ophaalden. Deze groep is vergeleken met een controlegroep die geen prostaatspecifieke alfa-1-antagonist gebruikte. Het primaire eindpunt was een ziekenhuisopname of bezoek aan de spoedeisende hulp ten gevolge van een valincident of fractuur tot 90 dagen na het starten van de therapie. Secundaire eindpunten waren grote osteoporotische fracturen, heupfracturen, hypotensie en hoofdletsel.

Belangrijkste resultaten
Uit deze studie is gebleken dat oudere mannen die starten met een prostaatspecifieke alfa-1-antagonist een klein, maar significant verhoogd risico op een ziekenhuisopname of bezoek aan de spoedeisende hulp hebben, ten gevolge van een val gedurende de eerste 90 dagen (odds ratio [OR] 1,14; 95% BI 1,07-1,21), of het oplopen van een nieuwe fractuur (OR 1,16; 95% BI 1,04-1,29). Secundaire eindpunten waren ziekenhuisopname of bezoek aan de spoedeisende hulp door hypotensie of hoofdletsel welke significant verhoogd waren: OR 1,80 (95% BI 1,59-2,03) en OR 1,15 (95% BI: 1,04-1,27).

Consequenties voor de praktijk
Hoewel het een klein verhoogd risico betreft, is voorzichtigheid geboden bij het gebruik van prostaatspecifieke alfa-1-antagonisten bij patiënten met een verhoogd valrisico. Om de kans op incidenten door hypotensie te verminderen, kan de patiënt worden geadviseerd om bij starten van de therapie het middel ’s avonds met eten in te nemen. Verder is het raadzaam om voorzichtig te zijn met autorijden bij aanvang van de behandeling.
De kracht van deze, door Astellas gesponsorde, cohortstudie ligt in de grootte van de studiepopulatie en het gebruik van een uitgebreide database waaruit een grote groep mannen is geselecteerd met dezelfde gezondheidskarakteristieken. Zwakte van het onderzoek is het feit dat alleen mannen boven de 66 jaar zijn geïncludeerd, waarvan 84% bestond uit tamsulosinegebruikers. Hierdoor is het niet mogelijk de resultaten door te trekken naar jongere gebruikers en kan er geen uitspraak gedaan worden over verschillen tussen de prostaatspecifieke alfa-1-antagonisten. Therapietrouw is in de cohort niet meegenomen, evenals het feit dat maar de helft van de mannen een vervolgrecept heeft opgehaald na de eerste maand. De time-to-event is niet verder gespecificeerd. De absolute risicoreductie is zeer klein, wat de klinische relevantie van de resultaten uit dit cohort beperkt maakt.

Literatuur
Welk B, McArthur E, Fraser L-A, Hayward J, Dixon S, Hwang YJ, Ordon M. The risk of fall and fracture with the initiation of a prostate-selective alfa antagonist: a population based cohort study. Br Med J 2015; 351 doi: http://dx.doi.org/10.1136/bmj.h5398 (Published 26 October 2015) Cite this as: BMJ 2015;351:h5398.