Risico DPP-4-remmers op hartfalen

Niaz Kariman en Nahid Hesam, apothekers in opleiding tot specialist

juli / augustus 2016

Waarom dit onderzoek?
Dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4)-remmers vormen een relatief nieuwe klasse geneesmiddelen voor de behandeling van type 2-diabetes. Er zijn gevallen gerapporteerd, waarin DPP-4-remmers worden geassocieerd met hartfalen of ziekenhuisopname vanwege hartfalen. De medisch wetenschappelijke literatuur is niet eenduidig over een mogelijk oorzakelijk verband. Een systematische review van de medische literatuur kan wellicht uitsluitsel geven.

Onderzoeksvraag
Leidt gebruik van DPP-4-remmers tot een verhoogd risico op hartfalen of ziekenhuisopname door hartfalen bij diabetes type 2-patiënten?

Hoe werd dit onderzocht?
Het onderzoek betreft een systematische review van de medisch wetenschappelijke literatuur. Geïncludeerd zijn publicaties met betrekking tot het gebruik van DPP-4-remmers door volwassenen met diabetes type 2 en het effect op hartfalen of ziekenhuisopname door hartfalen, vergeleken met het effect van placebo, leefstijlverandering of gebruik van antidiabetesmedicatie.

Belangrijkste resultaten
Aan de inclusiecriteria voldeden 43 onderzoeken (n=68.775) en 12 observationele studies (n=1.777.358). Uit 38 onderzoeken, waarin hartfalen werd gerapporteerd, werd geen bewijs gevonden dat het risico op hartfalen bij DPP-4-remmers afwijkt van het risico bij de controlegroep: OR (odds ratio) 0,97 (95% CI 0,6-1,56). De observationele studies zijn hiermee in overeenstemming. Uit vijf onderzoeken, met als primaire uitkomst ziekenhuisopname door hartfalen, bleek een matig bewijs voor een verhoogd risico bij diabetes type 2-patiënten met DPP-4-remmer versus controle: OR 1,13 (95% CI 1,00-1,26). De observationele studies zijn hiermee in overeenstemming. Gezien de korte follow-up periode, gemiddeld 52 weken, is de incidentie van hartfalen laag bij patiënten met laag risico op hart- en vaatziekten.

Belangrijkste conclusies
Het effect van DPP-4-remmers op het risico van hartfalen bij patiënten met diabetes type 2 is onzeker gezien de relatief korte follow-up periode en de OR’s. De kans op het bereiken van het eindpunt in zowel de behandel- als de controlegroep is vrij klein, waardoor het moeilijk wordt een significant verschil te meten. Het risico op ziekenhuisopname lijkt verhoogd bij gebruik van DPP-4-remmers bij patiënten met bestaande cardiovasculaire problematiek of multipele risicofactoren voor hart- en vaatziekten ten opzichte van geen DPP-4-remmergebruik.

Consequenties voor de praktijk
Gebruik van DPP-4-remmers bij diabetes type 2 lijkt veilig. Voorzichtigheid dient te worden betracht bij het gebruik van DPP-4-remmers bij patiënten met type 2-diabetes met een bestaand verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Literatuur
Li L et al. Dipeptidyl peptidase-4 inhibitors and risk of heart failure in type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of randomised and observational studies. Br Med J 2016 Feb 17;352:i610. doi: 10.1136/bmj.i610.