Statines na myocardinfarct bij 80-plussers

Chuck van de Cappelle, apotheker in opleiding tot specialist
november 2020

Waarom dit onderzoek?
Statines worden vaak gestart als secundaire preventie na een myocardinfarct (MI), ook bij patiënten van tachtig jaar en ouder. Er is geen sterk bewijs voor dit voorschrijfbeleid bij deze leeftijdscategorie. In onderzoeken worden weinig patiënten van tachtig jaar en ouder opgenomen. Daarnaast zijn onderzoeken moeilijk naar de praktijk te vertalen, omdat oudere patiënten in werkelijkheid vaak kwetsbaar zijn, veel geneesmiddelen gebruiken en comorbide aandoeningen hebben. Er is daarom ondersteunend bewijs nodig voor het starten van statines bij patiënten van tachtig jaar of ouder. 

Onderzoeksvraag
Wat is het effect van het starten met statines na een eerste MI bij patiënten van tachtig jaar en ouder op het voorkomen van cardiovasculaire gebeurtenissen en mortaliteit?

Hoe werd dit onderzocht?
In dit observationele cohortonderzoek werden patiënten van 65 jaar en ouder geïncludeerd met een eerste MI. De follow-up van patiënten begon vanaf de dag van het ziekenhuisontslag (indexdatum). Patiënten die één jaar voorafgaand aan de indexdatum een cerebrovasculaire aandoening (CVA), een indicatie voor secundair cardiovasculair risicomanagement (CVRM) of een statine hebben gehad, werden uitgesloten van het onderzoek. Statinegebruik werd vastgesteld op basis van het aantal dagen dat er statines waren voorgeschreven. De primaire uitkomstmaat was het samengestelde eindpunt MI, CVA of cardiovasculaire mortaliteit. De secundaire uitkomstmaat was mortaliteit met elke oorzaak.

Belangrijkste resultaten
Patiënten zijn onderverdeeld in de leeftijdscategorieën 65 tot 80 jaar en 80 jaar en ouder. Er werd een significante risicoreductie gevonden op primaire eindpunten bij patiënten die langer dan twee jaar een statine kregen, in vergelijking met patiënten die minder dan twee jaar een statine kregen (≥80 jaar HR 0,81 [95%BI 0,66-0,99]; 65-80 jaar HR 0,67 [95%BI 0,53-0,84]). Voor het secundaire eindpunt werd een vergelijkbaar effect gevonden (≥80 jaar HR 0,84 [95%BI 0,73-0,97]; 65-80 jaar HR 0,73 [95%BI 0,60-0,85]). De risicoreductie was minder sterk in de leeftijdscategorie van 80 jaar en ouder. De number needed to treat (NNT) was in beide leeftijdscategorieën bijna gelijk (≥80 jaar 59,0; 60-80 jaar 61,3), vanwege een groter absoluut risico op cardiovasculaire gebeurtenissen en mortaliteit met elke oorzaak bij de oudere leeftijdscategorie. Als er gecorrigeerd wordt voor mortaliteit in de eerste twee jaar, stijgt de NNT in de oudere leeftijdscategorie sterker dan de jongere leeftijdscategorie (NNT 92,5 en 72,5).

Belangrijkste conclusies
Het starten van statines bij patiënten ouder dan tachtig jaar na een eerste MI is gunstig op primaire en secundaire uitkomsten, mits dit ten minste twee jaar gebruikt wordt. De resultaten in de leeftijdscategorie 65-80 jaar zijn vergelijkbaar met andere randomised controlled trails (RCT’s). Dit ondersteunt de validiteit van de resultaten voor oudere leeftijdscategorie. De externe validiteit van dit onderzoek is groot, doordat ook kwetsbare patiënten werden geïncludeerd. Dit geeft een goede weerspiegeling van de werkelijke populatie 80-plussers. Een zwak punt van dit onderzoek is dat er geen rekening is gehouden met concurrerende risico’s tijdens de ziekenhuisopname en dertig dagen na ontslag. Als hier wel rekening mee zou zijn gehouden zou de NNT waarschijnlijk groter zijn.

Consequenties voor de praktijk
Statines laten een gunstig effect zien op het voorkómen van cardiovasculaire gebeurtenissen en mortaliteit, als deze ten minste twee jaar worden gebruikt. Als 80-plussers een hoog risico hebben op overlijden binnen twee jaar na een eerste MI, dan heeft het geen meerwaarde om een behandeling met statines te starten. Als de patiënt wel in aanmerking komt voor een statinetherapie is het belangrijk om de therapietrouw te benadrukken, aangezien een kortere behandeling geen meerwaarde laat zien.

Literatuur 
Lefeber GJ, Koek HL et al. Statins After Myocardial Infarction in the Oldest: A Cohort Study in the Clinical Practice Research Datalink Database. J Am Geriatr Soc 2020;68:329-336.