Ook voor onze partners in de gezondheidszorg lijkt de medicatieveiligheid een primaat dat bij de apothekers hoort te liggen. Zo nemen overal in den lande apothekers de leiding bij de implementatie van de richtlijn medicatieoverdracht, een eerste vereiste van medicatieveiligheid, en een aantal zorgverzekeraars gebruikt prestatie-indicatoren op het gebied van medicatieveiligheid als instrument voor de tariefonderhandelingen.

Echter, één van onze 'partners' laat zich niet zoveel gelegen liggen aan medicatieveiligheid. Geneesmiddelfabrikant Pfizer, die zich graag opwerpt als Partner in Practice, startte onlangs een online service voor herhaalmedicatie. De vrijage van Pfizer met eFarma, gestart als betrouwbaar alternatief voor de uitbundige internethandel in nep-Viagra, is via de nieuwe website www.ilivi.nl uitgebreid naar álle herhaalmedicatie. Waar alle apothekers weten dat een internetapotheek nooit dezelfde farmaceutische zorg kan leveren als de huisapotheek, is Pfizer van mening dat de medicatieveiligheid geen gevaar loopt, met als boterzacht argument dat de recepten bij de eigen huisarts vandaan komen.

Een andere smet op het blazoen van Pfizer berichtte The Guardian, die in de WikiLeaks-documenten een chantagepoging tegenkwam waarbij de topman van Pfizer Nigeria betrokken was. Pfizer deed in Nigeria een geneesmiddelonderzoek bij kinderen met meningitis, waarvan later werd beweerd dat dit zonder de vereiste toestemming van de ouders was gebeurd. De Nigeriaanse staat spande een rechtszaak aan en claimde schadevergoeding. Uit de WikiLeaks-documenten zou blijken dat de Pfizer topman onderzoekers zou hebben ingehuurd die corrupte praktijken van de Nigeriaanse procureur-generaal moesten onthullen, om zodoende druk op hem te zetten de rechtszaak te laten vallen.

In deze tijd van goede voornemens is het te hopen dat ook Pfizer veiligheid laat prevaleren boven verkoop. Anders kon het met het partnerschap met de apothekers wel eens gauw gedaan zijn.

Ik wens u allen een Gelukkig Nieuwjaar.

Jos Lüers, hoofdredacteur

Gelezen

Langetermijneffect van aspirine op -colorectale kanker

Een hoge dosering acetylsalicylzuur (‰¥ 500 mg per dag) vermindert op lange termijn de incidentie van colorectale kanker. Schadelijke effecten beperken echter langdurig gebruik van deze dosering. Over de effectiviteit van lagere doseringen (75 - 300 mg per dag) is nog weinig bekend.  In nieuwe studies is gekeken naar de effecten van aspirine in lage dosering op de incidentie en sterfte ten gevolge van colorectale kanker in relatie tot dosering, de duur van de behandeling en de plaats van de tumor.

Voor de follow-up studie werden vier gerandomiseerde studies van acetylsalicylzuur versus controle in primaire (Thrombosis Prevention Trial, British Doctors Aspirin Trial) en secundaire (Swedish Aspirin Low Dose Trial, UK-TIA Aspirin Trial) preventie van vasculaire gebeurtenissen en een studie van verschillende doseringen acetylsalicylzuur gebruikt. Hiermee werd het effect van acetylsalicylzuur op het risico van colorectale kanker meer dan twintig jaar tijdens en na de proeven door analyse van gepoolde individuele patiëntgegevens vastgesteld.

In de vier proeven van acetylsalicylzuur versus controle (gemiddelde duur van een geplande behandeling 6,0 jaar), 391 (2,8%) van 14.033 patiënten had colorectale kanker tijdens een mediane follow-up van 18,3 jaar. Acetylsalicylzuur verminderde het twintig-jaarsrisico op darmkanker (incidentie hazard ratio [HR] 0,76, 0,60 -0,96, p=0,02; sterfte HR 0,65, 0,48 -0,88, p=0,005), maar niet die van rectumcarcinoom (0,90, 0,63 -1,30, p=0,58; 0,80, 0,50 -1,28, p = 0,35). Waar subsite gegevens beschikbaar waren verminderde acetylsalicylzuur het risico van kanker van de dikke darm (0,45, 0,28 -0,74, p=0,001; 0,34, 0,18 -0,66, p=0,001), maar niet kanker in het distale gedeelte van de darm (1,10, 0,73 -1,64, p=0,66; 1,21, 0,66 -2,24, p=0,54; voor incidentie verschil p=0,04, voor mortaliteit verschil p=0,01). Het risico neemt verder af naarmate de behandeling langer duurt. Behandeling met acetylsalicylzuur voor vijf jaar of langer, verlaagt het risico van proximale darmkanker met ongeveer 70% (0,35, 0,20 -0,63; 0,24, 0,11 -0,52; zowel p <0,0001) en verminderde ook het risico van kanker van de endeldarm (0,58, 0,36 -0,92, p=0,02; 0,47, 0,26 -0,87, p=0,01). Er was geen toename van het effect te zien wanneer de dosering acetylsalicylzuur hoger dan 75 mg per dag was, met een absoluut risico van 1,76% (0,61 -2,91; p=0,001) in twintig-jaarsrisico van een fatale colorectale kanker na vijf jaar geplande behandeling met 75 - 300 mg per dag. Echter, het risico van dodelijke colorectale kanker was hoger bij 30 mg versus 283 mg per dag op de langetermijn follow-up van de Nederlandse TIA-studie (odds ratio 2,02, 0,70 -6,05, p=0,15).

Het gebruiken van acetylsalicylzuur voor een aantal jaren bij doseringen van ten minste 75 mg per dag vermindert op lange termijn de incidentie en sterfte ten gevolge van colorectale kanker. Voordeel is het grootst voor kanker van de dikke darm, die anders niet effectief worden voorkomen door screening met sigmoïdoscopie of colonoscopie.

Bron: Rothwell PM et al. Effect of daily aspirin on long-term risk of death due to cancer: analysis of individual patient data from randomised trials. Lancet 2010;376:1741-1750.