Nog minder dan een half jaar te gaan tot 1 januari. De apotheeksystemen zijn inmiddels klaar voor de registratie van de toestemming. Maar waarom is er landelijk nog geen voorlichtingsactie voor patiënten? Waarom is er nog geen website of app gemaakt waarop patiënten elektronisch toestemming kunnen geven aan hun huisarts en apotheek? Waarom protesteren de koepels van zorgverleners niet bij het College Bescherming Persoonsgegevens dat een periode van een half jaar veel te kort is voor het uitvoeren van een enorme operatie als deze, zeker in een tijd waarin de administratieve belasting al gigantisch is? Misschien rekenen we er stiekem wel op dat de zaak op het laatste moment nog wel uitgesteld wordt. Alhoewel, we zouden als individuele apothekers hiermee wellicht ook wat pro-actiever aan de slag kunnen gaan. Maar de moed zakt mij acuut in de schoenen bij de gedachte dat ik al mijn patiënten individueel moet benaderen, wat al die duizenden postzegels niet kosten en het werk dat het zetten van vinkjes en het documenteren van toestemmingsformulieren met zich meebrengt.

Laten we ons voornemen dat we ná de zomervakantie deze uitdaging met frisse moed aangaan. Met duidelijke voorlichting, in goede samenwerking met andere zorgverleners in de regio en zo mogelijk met gebruikmaking van hippe en handige technische hulpmiddelen die vast heel snel ontwikkeld kunnen worden. Dan kunnen we dit varkentje zeker wel wassen. Het is even doorbijten, maar wanneer we ons moeten verantwoorden omdat patiëntgegevens onbedoeld op straat liggen, kost dat nog veel meer energie.

Jos Lüers, hoofdredacteur PS-bulletin

ACTUEEL

Pijnstiller als kalmeringsmiddel bij dementie

Agitatie en agressie komen vaak voor bij ouderen met dementie. Het schoppen, spugen, gooien en vloeken van de patiënt kan het leven van verzorgers, medebewoners en familie behoorlijk lastig maken. Het storend en onverklaarbaar gedrag wordt vaak behandeld met antipsychotica. Deze kunnen echter bijwerkingen veroorzaken als Parkinsonachtige verschijnselen en aritmieën. Noorse onderzoekers ontdekten dat behandeling met pijnmedicatie dit onbegrepen gedrag vermindert. In een gerandomiseerd onderzoek werden dementerenden met gedragsproblemen gedurende acht weken behandeld met pijnmedicatie volgens een gestandaardiseerd protocol (paracetamol, morfine, transdermaal buprenorfine en/of pregabaline). De controlegroep ontving de gebruikelijke zorg en bijbehorende medicatie. Aan het onderzoek namen 352 bewoners deel met matig tot ernstige dementie en gedragsstoornissen, afkomstig uit achttien verpleeghuizen in Noorwegen. Aan de hand van door de verpleging ingevulde vragenlijsten in week 0, 2, 4 en 8 werd de mate van agitatie, agressie en pijn bepaald. Het optreden van agitatie nam na acht weken af met gemiddeld zeventien procent in de groep met pijnmedicatie ten opzichte van de controlegroep. Ook de mate van agressie en pijn nam significant af.

Een verklaring voor de positieve effecten van pijnstillers bij dementerenden met een gedragsstoornis zou kunnen zijn dat de ouderen niet goed kunnen aangeven dat ze pijn hebben, waardoor de onderliggende klachten niet goed behandeld worden. Door het afwijkende gedrag geven ze uiting aan hun pijnklachten. Door de pijn adequaat te behandelen kan het gebruik van antipsychotica worden verminderd.

Uit vergelijkbaar onderzoek in ons land zou duidelijk moeten worden of dementiepatiënten in Nederlandse klinieken ook baat hebben bij behandeling van agitatie en agressie met paracetamol. Het standaard behandelen van geagiteerde dementerende ouderen met pijnmedicatie wordt vooralsnog niet aangeraden. Niet altijd zal pijnstilling de klachten doen verminderen, aangezien ook factoren die stress uitlokken de gedragsstoornis kunnen veroorzaken. Het farmacotherapeutisch beleid zal dan ook telkens individueel bepaald moeten worden.

Bron: Husebo BS, Ballard C et al. Efficacy of treating pain to reduce behavioural disturbances in residents of nursing homes with dementia: cluster randomized clinical trial. Br Med J 2011;343:d4065.

DE KANTTEKENINGEN

Norgine verduidelijkt productintroductie

Geneesmiddelfabrikanten zijn soms ontwapenend eerlijk over de reden van een introductie. Norgine voegt daar ook nog eens een geweldige dosis naïviteit aan toe in haar promotiebriefje over Movicolon^® Liquid Orange. Dit nieuwe geconcentreerde drankje valt namelijk buiten het preferentiemodel en buiten het IDEA-contract. Vanwege de negatieve financiële gevolgen voor u bij het afleveren van macrogol/electrolyten in poedervorm, is het daarom volgens de fabrikant nu tijd om patiënten / in overleg met de huisarts / om te zetten naar de vloeibare vorm. Dat de zorgverzekeraar en/of de patiënt stukken duurder uit zijn voor een product, waarvan de fabrikant zelfs niet eens een poging doet de farmacotherapeutische meerwaarde uit te leggen, doet er kennelijk even niet toe. Het zal Norgine dun door de broek lopen hoe weinig apothekers er nog in een dergelijke zakkenvultruc trappen.

Combodart stoort

Soms roept de ene vraag de andere op. In een reclameboodschap stelt GSK de vraag: Hoe zorgt u dat BPH-patiënten nu en in de toekomst ongestoord kunnen golfen? De wedervraag: Enig idee hoe u ervoor kunt zorgen dat nu en in de toekomst de apotheker ongestoord zijn werk kan doen? Eenmaal daags een ander antwoord verzinnen alstublieft.