Statine reduceert vasculaire gebeurtenissen voor alle leeftijdsgroepen
Anna Dukel en Jessica van de Graaf, apothekers in opleiding tot specialist
mei 2019
Waarom dit onderzoek?
Therapie met statines is standaard onderdeel van cardiovasculair risicomanagement. Ondanks dat het bekend is dat statines de kans op major vascular events en mortaliteit verminderen, is er weinig bekend over de veiligheid en effectiviteit bij patiënten van 75 jaar en ouder. De tot nu toe bekende studies laten tegenstrijdige uitkomsten zien voor wat betreft effectiviteit van statines bij ouderen (over het algemeen gedefinieerd met de leeftijd boven de 65).[1-5]
Onderzoeksvraag
Wat is de effectiviteit en van statines bij patiënten met bestaande cardiovasculaire aandoeningen en/of diabetes in de leeftijdsgroep vanaf 75 jaar?
Hoe werd dit onderzocht?
De onderzoekers hebben een grootschalige meta-analyse uitgevoerd.[6] Hierin werden 28 gerandomiseerde studies geïncludeerd met als criteria tenminste duizend deelnemers en tenminste twee jaar behandeling met statines. Hierbij ging het om zowel primaire als secundaire preventie. De patiënten werden ingedeeld in zes leeftijdscategorieën: <56 jaar, 56-60, 61-65, 66-70, 71-75 en >75 jaar. Deze groepen werden met elkaar vergeleken. Als uitkomstmaat werd genomen het optreden van major vascular events (onder andere myocardinfarct, revascularisatie, bypasschirurgie, beroerte), het optreden van zogenaamde site-specific kankersoorten (zoals maag-darm-, borst-, lever- en longtumoren) en overlijden door niet-vasculaire oorzaken. Het effect op incidentie van deze major incidents werd uitgedrukt als rate ratio (RR) per 1,0 mmol/L reductie in LDL-cholesterol.
Belangrijkste resultaten
Bij 23 studies werd statinegebruik vergeleken met placebo of behandeling zonder statine. Bij de vijf andere studies werd intensieve statinetherapie vergeleken met standaard statinetherapie (intensief of standaard werd bepaald door dosering). Er was een reductie van 21% op major vascular events te zien in alle leeftijdsgroepen bij statinegebruikers of intensieve statinetherapie in vergelijking met de controlegroep (RR 0,79; 95%BI 0,77-0,81). Bij patiënten ouder dan 75 jaar was dit effect minder groot, maar nog steeds significant (RR 0,87; 95%BI 0,79-0,96). Bij patiënten met hartfalen en dialysepatiënten werd geen meerwaarde gezien van statinegebruik ten opzichte van de controlegroep. Bij patiënten zonder vasculaire ziekte in de geschiedenis (dus met statine als primaire preventie) ouder dan 70 jaar was er geen significant voordeel. Verder werd geconstateerd dat statinegebruik de incidentie van kanker en overlijden door niet-vasculaire oorzaken niet verhoogt.
Belangrijkste conclusies
Een statine geeft een reductie op major vascular events bij patiënten met een vasculaire ziekte onafhankelijk van de leeftijd. Deze reductie neemt af bij toenemende leeftijd, maar blijft significant.
Consequenties voor de praktijk
Deze meta-analyse laat zien dat het zinvol is om bij patiënten met een vasculaire ziekte in de voorgeschiedenis een statine te starten. Daarbij dient er bij oudere patiënten wel gekeken te worden naar de geschiktheid van een statine, lettend op co-morbiditeiten en geneesmiddelinteracties. Bij patiënten ouder dan 70 jaar zonder vasculaire ziekte in de voorgeschiedenis is er geen voordeel voor statinegebruik. Verder laat de analyse eveneens zien dat er bij patiënten met hart- of nierfalen ook geen voordeel is om te starten met een statine.
Literatuur
1. Foody JM, Rathore SS, Galusha D et al. Hydroxymethylglutaryl-CoA reductase inhibitors in older persons with acute myocardial infarction: evidence for an age-statin interaction. J Am Geriatr Soc 2006;54:421-430.
2. Alonzo CB. Myths and facts concerning the use of statins in very old patients. Cardiovasc Hematol Disord Drug Targets 2011;11:17-23.
3. Mangin D, Sweeney K, Heath I. Preventive health care in elderly people needs rethinking. Br Med J 2007;335:285-287.
4. Collins R, Reith C, Emberson J et al. Interpretation of the evidence for the efficacy and safety of statin therapy. Lancet 2016;388:2532-2561.
5. Stone NJ, Robinson J, Lichtenstein AH et al. 2013 ACC/AHA guideline on the treatment of blood cholesterol to reduce atherosclerotic cardiovascular risk in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation 2014;129 (25 suppl 2): S1-45.
6. Cholesterol Treatment Trialists' Collaboration. Efficacy and safety of statin therapy in older people: a meta-analysis of individual participant data from 28 randomised controlled trials. Lancet 2019;393:407-415.