Sirolimus

Het immunosuppressivum sirolimus is eerder besproken in Pharma Selecta2000;16:122-124. Op dat moment was sirolimus nog niet geregistreerd. Sinds 13 maart is sirolimus (Rapamune^®) geregisteerd in landen van de Europese Unie. In de Verenigde Staten was sirolimus al eerder (1999) geregistreerd met als indicatie 'preventie van acute afstoting bij niertransplantaties, waarbij combinatie met ciclosporine en corticosteroïden wordt aanbevolen'. De ruimere indicatiestelling in de Europese Unie biedt de mogelijkheid aan om ciclosporine te substitueren door sirolimus en als basisimmunosuppressivum toe te passen: 'Sirolimus is geïndiceerd voor de profylaxe van orgaanafstoting bij volwassen patiënten die een niertransplantatie hebben ondergaan. Het wordt aanbevolen om sirolimus in eerste instantie te gebruiken in combinatie met ciclosporine micro-emulsie en corticosteroïden gedurende twee tot drie maanden. Sirolimus kan worden voortgezet als onderhoudstherapie alleen in combinatie met corticosteroïden, als ciclosporine progressief kan worden afgebouwd.'

De Europese registratie-autoriteiten geven als argument voor toelating van sirolimus aan, dat uit klinisch onderzoek afdoende is gebleken, dat sirolimus samen met corticosteroïden alleen effectieve immunosuppressie geeft zonder nefrotoxiciteit.

De kanttekeningen

Voortijdig stoppen van klinische onderzoeken

Recent zijn een aantal trials voortijdig door de sponsors gestopt om puur strategische redenen. Dit is een onjuiste gang van zaken. Trials zouden alléén dan voortijdigd beëindigd moeten mogen worden, wanneer effectiviteit, veiligheid en haalbaarheid in het geding zijn. Door middel van het informed consent sluit de patiënt een moreel contract met de onderzoekers af. De patiënt vertrouwt er daarmee op dat door deelname aan het onderzoek de medische research en daardoor ook andere patiënten worden geholpen. Het zonder zeer goede redenen verbreken van dit contract schaadt het vertrouwen van de patiënten in medisch onderzoek in het algemeen en in zijn behandelaars in het bijzonder. Een ander punt is dat medisch ethische toetsingscommissies uitsluitend toestemming verlenen voor een trial indien de mogelijke resultaten opwegen tegen de risico's. Bij voortijdig stoppen resten alleen nog maar risico's, waarmee het onderzoek onacceptabel is geworden. Een mogelijke oplossing van dit probleem is de volgende. De stuurgroep van multicenter trials moet als enige belangrijke beslissingen over de trial mogen nemen zoals voortijdig stoppen. Deelnemers van de stuurgroep zijn zowel onderzoekers, die onafhankelijk moeten zijn van de sponsor, als vertegenwoordigers van de patiënten.

Bron: Br Med J 2001;322:603-606.