Vaccins tegen hersenvliesontsteking

Apothekers zijn onmisbaar

U wist het natuurlijk al lang, evenals al uw patiënten, maar het is toch altijd weer fijn wanneer door wetenschappelijk onderzoek wordt aangetoond dat wij onze taak als bewaker van de medicatie serieus opvatten en in de uitvoering ervan heel wat potentiële gevaren voor onze patiënten weten af te wenden.

Natuurlijk, op elk wetenschappelijk onderzoek is kritiek mogelijk, en het verweer van artsenorganisaties dat een onderzoek door apothekers over apothekers altijd in het voordeel van de apothekers zal uitpakken is logisch. Gelukkig hoeven we niet te twijfelen aan de onderzoekmethoden en aan de integriteit van de onderzoekers. Wij durven onze hand ervoor in het vuur te steken dat van enige subjectiviteit geen sprake zal zijn.

Hopelijk worden de resultaten van de onderzoeken niet 'misbruikt' om de voorschrijvers in een kwaad daglicht te zetten. Dit zou ons als beroepsgroep niet bepaald sieren. Beter zou zijn om - in samenwerking met de voorschrijvers - op zoek te gaan naar oplossingen die het aantal fouten op het recept zouden kunnen verminderen. Te denken valt aan het automatiseren van specialisten, het invoeren van elektronische voorschrijfsystemen en het inzetten van de apotheek bij het aanvragen van herhalingsrecepten.

Apothekers, maar ook met name de apothekersassistenten, mogen het onderzoek beschouwen als een geweldig compliment voor hun werkzaamheden. Reden genoeg om de inspanningen op het gebied van medicatiebewaking op de huidige voet voort te zetten.
 

Gehe vrijt OPG op

Terwijl half farmaceutisch Nederland op vakantie in het buitenland vertoefde, zocht Europa's grootste farmaceutische groothandel Gehe toenadering tot de OPG. Volgens Gehe is Nederland een interessante groeimarkt, vanwege de sterke vergrijzing en de deregulerende maatregelen van de overheid. Gehe, dat zelf op dit moment vier apotheken in Nederland in eigendom heeft, wil graag de grootste apotheekketen van Nederland bezitten en is met name geïnteresseerd in de keten van apotheken in eigendom van OPG.

De OPG wil uiteraard niet ingaan op de belangstelling van de Duitsers en zegt nog steeds op eigen kracht Europa te willen veroveren. De recente - stilgehouden - verkoop van haar minderheidsbelang in het Noorse NMD, nota bene aan Gehe, doet echter andere intenties vermoeden.

Alhoewel de apothekers-aandeelhouders van OPG in de huidige NV-structuur heel wat minder vingers in de pap hebben dan in de vroegere coöperatie, spelen ze nog steeds een belangrijke rol bij een eventuele overname door Gehe. De groothandel kan het zich niet permitteren klanten te verliezen door te fuseren met een partij die door de aandeelhouders niet gewenst is.

De paringsdans tussen het hanige Gehe en de OPG is nu openlijk begonnen. Het is nu aan de OPG om te laten merken of ze broeds is.

Bron: NRC-Handelsblad 23-07-2001

Dat vele bestanddelen van groenten en fruit een belangrijke rol spelen bij de preventie van coronaire hartziekten is bekend. Gegevens over de relatie tussen de consumptie van fruit en groente en het risico op coronaire hartziekten zijn echter schaars.

In een prospectieve cohort-studie door onderzoekers van de Harvard School of Public Health, werden gegevens uit de bekende en grootschalige Nurses' Health Study en de Health Professionals' Follow Up Study gebruikt om deze relatie te onderzoeken.

In totaal werden meer dan hondertwintigduizend mannen en vrouwen zonder hart- en vaatziekten, kanker en diabetes gedurende verschillende jaren gevolgd. Hun eetpatroon werd bepaald aan de hand van specifieke vragenlijsten. De belangrijkste eindpunten waren niet-fataal myocardinfarct en fatale coronaire hartziekte.

Na correctie voor standaardrisicofactoren bleek dat het vijfde deel van de mensen met de hoogste groente- en fruitconsumptie een 20% lager risico op coronaire hartziekte had dan het vijfde deel met de laagste consumptie (RR 0,80; 95% B.I. 0,69-0,93). Elk extra stuk fruit of portie groente bleek geassocieerd met een verlaging van 4% van het risico. Groenbladige groenten en vitamine C-rijk fruit en groente dragen het meest bij aan het beschermende effect.

De apotheker die zich in wil zetten voor preventieve geneeskunde, doet er goed aan een strategische alliantie aan te gaan met de plaatselijke groenteboer.

Bron: Ann Intern Med 2001;134(12):1106-1114.

Ongetwijfeld bent u bekend met de reductie van een verhoogd LDL-cholesterolgehalte door het regelmatig eten van vette vissoorten. Dit gunstige effect wordt toegeschreven aan de ruime hoeveelheden omega-3 vetzuren die in deze vis aanwezig zijn. Het beschermende effect van vette vis op het risico van het krijgen van prostaatkanker is minder bekend en epidemiologische studies hierover zijn zeldzaam.

In een Zweedse prospectieve cohort-studie werden 6272 mannen gedurende dertig jaar gevolgd. Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat mannen die geen vis aten een twee tot drievoudig verhoogd risico op prostaatkanker hadden dan mannen die gemiddeld of vaak vis aten. Nader onderzoek moet worden gedaan naar de bestanddelen die hiervoor verantwoordelijk zijn en het mechanisme dat verantwoordelijk is voor de reductie van het risico.

Ook de visboer lijkt zich te gaan ontpoppen als een serieuze zorgverlener in de preventieve gezondheidszorg.

Bron: Lancet 2001;357:1764-1766.

Itraconazol is een veelgebruikt geneesmiddel tegen lokale of systemische schimmelinfecties. Onlangs werd in dit blad melding gedaan van het feit dat itraconazol pancreatitis kan veroorzaken. Nu blijkt dat itraconazol ook hartfalen kan veroorzaken.

De Food and Drug Administration (FDA) heeft 58 meldingen ontvangen van mogelijke gevallen van hartfalen als gevolg van itraconazol. Van deze groep moesten 28 patiënten naar het ziekenhuis en dertien patiënten zijn overleden. Een causaal verband met itraconazol was moeilijk te bewijzen aangezien de meeste patiënten erg ziek waren en meerdere geneesmiddelen slikten.

In een artikel in de Lancet werden twee representatieve casussen beschreven, waaronder de volgende. Een negenenvijftigjarige man kreeg een orale pulstherapie met itraconazol voor onychomycosis. Na zijn eerste pulstherapie had hij last van pijn in de buik en een opgeblazen gevoel.

Hij bleek 6,4 kilogram te zijn aangekomen als gevolg van oedeem en hij had een te hoge bloeddruk. Hartfalen werd bij hem gediagnostiseerd, waarna hij werd behandeld met een diureticum, kalium en een ACE-remmer. Na het staken van itraconazol verbeterde de toestand van de man en het diureticum en de ACE-remmer werden gestopt.

Het mechanisme hoe itraconazol hartfalen kan veroorzaken is nog onbekend. Maar het is in ieder geval geen klasse-effect van de imidazoolderivaten of de triazoolderivaten. Het is van belang dat zowel arts als apotheker op de hoogte is van deze ernstige bijwerking. Inmiddels is itraconazol gecontraïndiceerd bij patiënten die een ventriculaire dysfunctie hebben.

Bron: Lancet 2001;357:1766-67.

Slaapziekte, ook wel encephalitis lethargica, nona of Afrikaanse trypanosomiasis genoemd, komt steeds meer voor in bepaalde delen van Afrika. In de jaren zestig was de slaapziekte bijna uitgeroeid in dat werelddeel. Helaas hebben politieke instabiliteit, volksverhuizingen en verslechtering van het gezondheidssysteem ervoor gezorgd dat deze ziekte nu weer kan toeslaan. Onderzoekers waarschuwen dat zeker zestig miljoen mensen het risico lopen om de slaapziekte te krijgen. Momenteel komt de aandoening het meest voor in Zuid-Sudan, Congo en Angola.

De slaapziekte wordt overgedragen van vee en varkens op de mens door de tseetseevlieg. Dit is een grote vlieg die vaak in zwermen op open vlaktes leeft, zoals de savanne. De symptomen van slaapziekte zijn somnolentie, lethargie, verwardheid, oogstoornissen en hyperkinesie met slaapzucht. Als de ziekte niet wordt behandeld is deze dodelijk. De eerste keuze voor behandeling is suramine intraveneus.

Aangezien veel mensen op vakantie gaan naar Afrika vormen deze toeristen ook een risicogroep voor de slaapziekte. Voorlichting over deze vrij onbekende ziekte is dan ook niet overbodig bij het geven van reisadvies naar deze streken. Men moet vooral rekening houden met de tseetseevlieg als men op safari gaat, aangezien men zich dan op open vlaktes bevindt. Tijdens een safari is het verstandig om niet in een open auto plaats te nemen en om lotion met diëthyltoluamide (DEET) op te brengen. Mocht men toch gebeten worden door een grote vlieg dan is het aan te raden om een diagnose te laten stellen in een tropenkliniek, zodat een eventuele behandeling kan worden begonnen.

Bron: Tropical Medicine and International Health 2001;65:330-361.

Canada werd eind juli het eerste land ter wereld waar het telen en het gebruik van cannabis voor persoonlijk medisch gebruik is toegestaan. Dit geldt alleen voor mensen die als gevolg van een ziekte minder dan twaalf maanden hebben te leven, voor mensen die aan een ernstige ziekte lijden zoals multiple sclerose, aids, kanker, ernstige artritis en epilepsie alsmede voor mensen die van twee artsen toestemming hebben gekregen om cannabis te gebruiken. Toestemming voor medisch gebruik en het telen van cannabis wordt verkregen door een arts die een formulier ondertekent, waarin staat dat cannabis meer voordelen dan nadelen heeft voor de patiënt. Het is wel de patiënt zelf die om dit formulier moet vragen aan de arts. Degenen die toestemming hebben ontvangen een identificatiekaart met foto met daarop de hoeveelheid cannabis die in bezit mag worden gehouden en de hoeveelheid die gekweekt mag worden. Deze hoeveelheden zijn afhankelijk van de dosis die de patiënt nodig heeft. Deze identificatiekaart kan worden getoond aan de politie.

In Nederland had men vast niet verwacht dat in een ander land eerder vooruitstrevend beleid betreffende cannabis zou worden ingevoerd.

Bron: Br Med J 2001;323:68.