Haperende onthulling

Denk je het eindelijk gehad te hebben met die irritante reclamecampagne’s, komt AstraZeneca weer met een mailing die zéker in aanmerking komt voor de Gouden Prullenbak Award. A-Z’s combinatie-inhaler heeft er een nieuwe registratie bij gekregen, waarvan het bedrijf denkt dat wij er allen zeer opgewonden van raken en nachtenlang niet van kunnen slapen. Geheel toepasselijk is daarom gekozen voor een onthullende reclamefolder, waarbij we enkele dagen achter elkaar worden bestookt met fröbelwerkjes, waarbij een ritsje steeds verder open staat. Spannend hoor..! Helaas, de rits breekt onmiddellijk af zodra je hem verder probeert open te scheuren, waardoor er uiteindelijk een volstrekt verminkt stuk papier op je bureau overblijft met daarin… geen informatie! Denken ze nu werkelijk dat wij graag onze tijd willen verdoen met bloeddrukverhogende, kostenverspillende promotienonsens van een minimale verandering aan de geregistreerde dosering van een middel, dat ze ook nog eens SMART durven te noemen? Weet u wat pas echt smart is? Het middel van de concurrent voorschrijven en afleveren. Een fabrikant die denkt dat wij nog zitten te wachten op kleuterknipsels moeten we maar een tijdje niet serieus nemen.

Mollen roeren zich opnieuw

Waar mollen over het algemeen een teruggetrokken en ondergronds bestaan leiden, laten de medical opinion leaders in Nederland weer eens van zich horen. Kennelijk heeft onze terechtzetting in het vorige nummer van Pharma Selecta toch niet de gewenste indruk op ze gemaakt. Of wel? Want de manier waarop deze keer de duurdere statines worden gepromoot is bijzonder gewiekst.

In een, overigens prima opgezet, PHARMO-onderzoek, is gekeken naar het effect van statinetherapie in de real world situatie. We weten allen dat het met de therapietrouw van gebruikers van onder andere statines, niet zo heel best is gesteld. Uit het onderzoek van PHARMO blijkt inderdaad dat 53% van de patiënten stopte met het gebruik van het statine binnen twee jaar na aanvang. In de groep die het geneesmiddel wél trouw gebruikte werd een daling van het risico op ziekenhuisopname ten gevolge van een acuut myocardinfarct gemeten van gemiddeld 30%, ten opzichte van de ontrouwe gebruikers. Daarnaast werd gekeken of het verschil maakte welk middel patiënten gebruikten. Hiervoor werden de verschillende statines ingedeeld naar hun potentie, waarbij bijvoorbeeld simvastatine 20, atorvastatine 10 en rosuvastatine 5 mg in equipotentiegroep 4 zaten. Elke doseringsstap hoger betekende ook één potentiegroep hoger en voor lager gold hetzelfde. Gebruikers van lage equipotente doseringen (equipotentiegroep 3) hadden een risicoreductie van ongeveer 20%. Trouwe gebruikers van gemiddelde of hoge equipotente doseringen (equipotentiegroep 4) hadden zelfs een risicoreductie van rond de 40% ten opzichte van therapie-ontrouwe patiënten. Niet ten onrechte concluderen de onderzoekers dus dat therapietrouwe patiënten die gemiddeld tot hoogpotente middelen gebruiken, het beste af zijn. Waar, maar weinig opzienbarend.

De auteurs, waaronder een veelbesproken hot-shot op lipidengebied, gaan vervolgens verder door te stellen dat de patiënten met de hoogste risicoreductie, relatief vaker behandeld werden met de duurdere middelen atorvastatine en rosuvastatine. Ze beginnen een tirade tegen beleidsmakers van zorgverzekeraars die het gebruik van deze middelen zouden ontmoedigen. Een vreemde stellingname, aangezien uit het onderzoek blijkt dat de meeste patiënten in de equipotentiegroepen 4 en hoger, jawel... simvastatine gebruiken. Slechts 1,3% van de patiënten uit deze groep gebruikte rosuvastatine! Het lijkt dus wel erg kort door de bocht om de credits juist bij de dure spécialités neer te leggen en het goedkope simvastatine dood te zwijgen.

Nog bonter maakt Huisarts Vandaag het echter in een commentaar op dit onderzoek. Keihard wordt beweerd dat de oudere en goedkopere statines niet hoog genoeg kunnen worden gedoseerd om een maximaal effect te bereiken. En aangezien het voorschrijven van deze goedkope middelen wordt gestimuleerd door verzekeraars en de overheid, zijn deze laatste partijen verantwoordelijk voor een toenemend aantal patiënten dat een hartaanval zal oplopen. Deze volstrekt uit zijn verband gerukte conclusies uit dit onderzoek, leiden ook nog eens de aandacht af van het werkelijke probleem: de therapietrouw. Wanneer wij als artsen en apothekers nog niet eens in staat blijken te zijn om ook maar de helft van onze patiënten te motiveren om geneesmiddelen trouw te gebruiken, moeten wij vooral onze energie niet steken in schimmige discussies over welk middel het allerallerbeste is. De winst is op een geheel ander terrein te behalen!

Literatuur: FJA Penning-van Beest et al. Effect of statin therapy

on AMI, Eur Heart Journal 7 december 2006.

Huisarts Vandaag, 8 december 2006.

De algemene ledenvergadering van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) heeft het NHG-standpunt 'Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg' onlangs goedgekeurd. Een belangrijk onderdeel van dit standpunt is de omgang met de (invloed van de) farmaceutische industrie. Het genootschap is van mening dat huisartsen géén artsenbezoekers van de farmaceutische industrie meer zouden moeten ontvangen. 'Het is van groot belang dat de huisarts zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de farmaceutische industrie behoudt en zich bewust is van diverse marketingstrategieën voor de afname van nieuwe geneesmiddelen', aldus een quote uit het standpunt. De deur blijft dus dicht voor de vertegenwoordiger van de farma-industrie en dit geldt ook voor nascholing die door deze industrie is betaald.

Vreemd genoeg zet het NHG de deur wel op een kiertje wanneer het gaat om de invloed van de zorgverzekeraar op het voorschrijfbeleid. Men schrijft hierover: 'De huisarts werkt alleen onder de volgende voorwaarden mee aan kwaliteitsbevorderende stimuleringsregelingen van zorgverzekeraars: de regeling stimuleert het voorschrijven conform de NHG-richtlijnen; de regeling van zorgverzekeraars is ontwikkeld in overleg met huisartsen- en patiëntenorganisaties met het oog op het gewenste landelijke draagvlak'.

Het lijkt er op alsof het NHG een behoorlijke klont boter op haar hoofd heeft. Wie ooit wel eens Huisarts en Wetenschap, het lijfblad van het NHG, doorgebladerd heeft, weet dat dit blad voor minimaal de helft bestaat uit reclame voor merkgeneesmiddelen. Ook de openlijke vrijage met de zorgverzekeraars schiet veel huisartsen in het verkeerde keelgat. Het standpunt wordt als betuttelend ervaren en lijkt op onvoldoende draagvlak bij de achterban te kunnen rekenen. Kennelijk hebben al deze criticasters echter niet de moeite genomen om hun mening tijdens de ledenvergadering te ventileren. Ook bij huisartsen staan de beste stuurlui dus aan wal.