Is de trap op de rem van de Eerste Kamer terecht? Volgens Nictiz zit het wel goed met de technische beveiliging van de gegevens. Typisch een mening van belanghebbende ICT-ers die de kwestie alleen vanaf de productkant bekijken. In wezen is het echter een vertrouwensprobleem.

Het maatschappelijke verzet tegen de alsmaar toenemende registratie van allerhande persoonsgegevens groeit. Het is misschien wat kort door de bocht om het EPD te associëren met de deportatie van de Joden in de Tweede Wereldoorlog, die dankzij de hoge kwaliteit van de bevolkingsregisters juist in Nederland zo gemakkelijk verliep. Maar waar het om gaat is dat een register, dat eenmaal is aangelegd, blijft voortbestaan. Wat er in de toekomst mee gaat gebeuren is voor iedereen onzeker.

Vanuit beroepsmatig oogpunt kunnen wij als apothekers niet anders dan het EPD omarmen. We moeten onze ogen echter niet sluiten voor de maatschappelijke weerstand die bestaat tegen het verzamelen van - al dan niet privacygevoelige - persoonsgegevens. Voor een groot deel van de Nederlanders past het EPD naadloos in het rijtje met vingerafdrukregistratie, bewaarplicht van telecomgegevens en etnische registratie. Allemaal overheidsmiddelen om de kwaadwillende burger angst in te boezemen. Wie nu durft te beweren dat het EPD in de toekomst nooit voor een ongewenst doel zal worden ingezet, heeft in ieder geval niets geleerd van de geschiedenis of is wellicht wat naïef. Het is goed dat we in ieder geval een kritische Eerste Kamer hebben.

Jos Lüers, hoofdredacteur

Gelezen

Voedingssupplementen en vitamine D intoxicatie

In een recente uitgave van Clinical Toxicology is een interessant case-report te vinden waarin twee casus worden beschreven met levensbedreigende hypercalciëmie door inname van extreem hoge concentraties vitamine D in over-the-counter supplementen (100 - 1000 maal hoger dan vermeld op het etiket). Naast de bekende symptomen van een hypercalciëmie als verandering van mentale status, polyurie, nierfalen, misselijkheid/braken, obstipatie, pancreatitis en aritmieën werd zelfs een refractionaire status epilepticus (met IC-opname) waargenomen na initiële correctie van calciumwaarden in het bloed. De medicatiehistorie gaf geen verdenking op deze intoxicatie omdat de over-the-counter supplementen hier niet op vermeld stonden. Dit benadrukt het belang van een grondige evaluatie van (niet-)voorgeschreven medicatie om het gebruik van deze middelen aan het licht te brengen. Vanwege het lipofiele karakter van vitamine D (t _1/2 = 2 maanden) kunnen symptomen van hypercalciëmie meerdere maanden blijven bestaan en is gedurende lange tijd therapeutische interventie noodzakelijk.

Bron: Clin Toxicol 2010:48;460-462.

Vaginale gel tegen besmetting hiv

Wetenschappers hebben een 1% vaginale gel formulering met tenofovir, een nucleotide reverse transcriptaseremmer, ontwikkeld die besmetting met hiv bij vrouwen voor een deel kan voorkomen.

Tijdens het tweeënhalf jaar durende dubbelblinde placebo-gecontroleerde onderzoek in KwaZoeloe-Natal in Zuid-Afrika werd tenofovirgel vergeleken met placebogel in seksueel actieve, niet hiv-geïnfecteerde vrouwen van 18 tot 40 jaar. De gel diende binnen 12 uur voor, en zo snel mogelijk binnen 12 uur na de seks te worden ingebracht. De hiv-status, veiligheid, seksueel gedrag, gel- en condoomgebruik werden maandelijks vastgesteld. De hiv-incidentie in de tenofovirgroep was 5,6 versus 9,1 per 100 vrouwenjaren in de placebogroep (p=0,017). Indien de therapietrouw groot was (>80%) lag de hiv-incidentie 54% lager (p=0,025) in de tenofovirgroep. Bij middelmatige therapietrouw (50 - 80%) en lage therapietrouw (<50%) was de hiv-incidentiereductie 38% (p=0,343) respectievelijk 28% (p=0,303). Er werd geen verschil in bijwerkingen geobserveerd. Gemiddeld nam de kans om met hiv besmet te raken af met 39%. Tenofovirgel kan hiermee een potentieel belangrijke rol gaan spelen bij hiv-preventie, vooral voor vrouwen die zelf en/of hun partner niet tot wederzijdse monogamie en condoomgebruik kunnen bewegen. Voor vrouwen die zichzelf tegen hiv willen beschermen werkt de gel echter onvoldoende. Amerikaanse commentatoren vinden de gel dan ook niet geschikt om op te markt te brengen. Om een belangrijke rol te vormen bij de hiv-preventie zou de werkzaamheid verder omhoog moeten. Tevens wordt onderzoek gedaan door MTN, een wereldwijd samenwerkingsverband van onderzoek naar hiv-preventie bij seks. Hierbij wordt gekeken of het beter werkt om, in plaats van alleen voor en na seksueel contact, de vaginale gel dagelijks te gebruiken of preventief een pil met virusdodend middel te slikken.

Bron: Science juli 2010. http://www.sciencemag.org/cgi/rapidpdf/science.1193748v1.pdf

TZD's géén pot nat

Al enige jaren is er twijfel over zowel de vraag welke plaats de thiazolidinedionen (TZD's) innemen in de behandeling van diabetes mellitus type 2 als over de vraag of er binnen de geneesmiddelgroep nog voorkeur voor een middel is. De NHG-standaard geeft de TZD's een plaats als stap twee in de behandeling ná metformine en alleen bij patiënten met een BMI groter of gelijk aan 27 met bestaande HVZ, maar zonder (risico op) hartfalen. Binnen de TZD's zijn van pioglitazon data op harde eindpunten bekend, van rosiglitazon niet. Om deze reden heeft het NHG alleen pioglitazon in haar richtlijn opgenomen. Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van rosiglitazon gepaard gaat met een groter risico op cardiovasculaire gebeurtenissen. In twee studies die onlangs zijn gepubliceerd is dit onderzocht.

In een onlangs in de Archives of Internal Medicine gepubliceerde meta-analyse zijn alle randomised controled trials (RTC) met rosiglitazon met een studieduur van minimaal 24 weken, waarbij tevens cardiovasculaire bijwerkingen werden geregistreerd, geïncludeerd. In totaal werden 56 onderzoeken geselecteerd, waarbij in totaal 35.531 patiënten waren betrokken. Van hen kregen 19.509 rosiglitazon en 16.022 een andere therapie. Het gebruik van rosiglitazon verhoogde het risico op een myocardinfarct significant (OR: 1,28; 95% CI 1,02-1,63). Het risico op cardiovasculaire sterfte werd echter niet verhoogd (OR: 1,03; 95% CI 0,78-1,36). De onderzoekers concludeerden dat rosiglitazon waarschijnlijk een ongunstiger benefit to risk ratio heeft dan andere middelen.

Vrijwel gelijktijdig verscheen in de JAMA een direct vergelijkende observationele studie waarin het cardiovasculaire risico van rosiglitazon werd vergeleken met dat van pioglitazon. Data werden geëxtraheerd uit de Medicare Database. Medicare is het grootste zorgverzekeringsprogramma in de Verenigde Staten. Tijdens de studieperiode werden gegevens verzameld van 227.571 patiënten waarbij -pioglitazon of rosiglitazon werd geïnitieerd. Primaire eindpunten waren acuut myocardinfarct, CVA, hartfalen of sterfte. Secundair eindpunt was de combinatie van primaire eindpunten. Gebruik van rosiglitazon bleek significant vaker geassocieerd te zijn met beroerte, hartfalen, sterfte en de combinatie van eindpunten dan gebruik van pioglitazon. Alleen voor het eindpunt myocardinfarct werd geen significant verschil gevonden. De onderzoekers berekenden dat per zestig patiënten die gedurende één jaar behandeld worden met rosiglitazon in plaats van pioglitazon één extra event optreedt. Op basis van bovenstaande nieuwe data en reeds bestaande data lijkt het vrijwel uitgesloten dat rosiglitazon ooit een middel van keuze zal worden bij de behandeling van diabetes type 2.

Literatuur: Arch Intern Med 2010;170(14):1191-1201.

JAMA 2010;304(4):411-418.

En dan nog even dit

Online bijsluiter-woordenboek

Bijsluiters zijn voor lang niet alle Nederlanders begrijpelijk. Voor veilig en effectief gebruik, zeker van zelfzorggeneesmiddelen, is dit echter van groot belang. Op basis hiervan heeft Neprofarm, brancheorganisatie van medicijnfabrikanten, een online bijsluiterwoordenboek ontwikkeld. Hierin kan de consument woorden opzoeken en een verzoek indienen om een woord dat niet in het woordenboek voorkomt te laten opnemen. Hierdoor groeit het woordenboek met de behoefte van de gebruikers mee. Een lijst van meest opgezochte woorden kan door producenten worden gebruikt om bijsluiters begrijpelijker te maken. Neprofarm biedt de mogelijkheid om het woordenboek te embedden op de website van uw apotheek. Op www.bijsluiterwoordenboek.nl is het woordenboek te raadplegen.