Buprenorfine, net als methadon, mogelijk veilig alternatief bij opioïdverslaving tijdens de zwangerschap

Asmaa El Farissi en Anneloes de Bruin, apothekers in opleiding tot specialist

oktober 2016

Waarom dit onderzoek?
Drugsgebruik en -verslaving (onder andere heroïne en opioïden) onder aanstaande moeders komt nog steeds voor. Het gebruik van opioïden door zwangeren wordt vooral geassocieerd met neonataal abstinentiesyndroom (NAS). Wanneer de moeder gebruikt, wordt het ongeboren kind ook afhankelijk en krijgt het na geboorte ontwenningsverschijnselen. Huidige richtlijnen voor substitutiebehandeling bij opioïdverslaving geven aan dat methadon de meest voor de hand liggende keuze is bij de behandeling van deze doelgroep. Er doet zich hier echter een nieuwe mogelijkheid voor.

Onderzoeksvraag
Hoe veilig is substitutiebehandeling met buprenorfine versus methadon voor opioïdverslaving bij zwangere vrouwen voor het ongeboren kind en na de geboorte?

Hoe werd dit onderzoek onderzocht?
Een literatuurstudie is uitgevoerd in PubMed (1966 tot maart 2016) en in EMBASE (1973 tot maart 2016) op basis van gepubliceerde, Engelstalige gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken en overige studies waarin buprenorfine- en methadongebruik door zwangere vrouwen direct vergeleken is.1 Een belangrijk eindpunt voor de veiligheid bij beide middelen is de ontwikkeling van NAS bij het kind. Zoektermen waren buprenorphine methadone, pregnancy, opioid and neonatal abstinence.

Belangrijkste resultaten
De literatuurstudie is uiteindelijk gebaseerd op 5 studies, waarvan vier RCT’s. Hieruit is gebleken dat de kans op het ontwikkelen van NAS significant kleiner of gelijk is voor buprenorfine ten opzichte van methadon (zie tabel). Op andere neonatale en maternale uitkomsten is geen verschil geconstateerd.

Belangrijkste conclusies
Zowel buprenorfine als methadon zijn effectieve middelen met bewezen veiligheid bij zwangeren, vergeleken met niet medicinale opioïden. Buprenorfine kan, voor zover bekend, beschouwd worden als een gelijkwaardig alternatief voor methadon bij opioïdverslaving tijdens de zwangerschap. Voordelen zijn, in vergelijking met methadon, een minder ernstige NAS-score, minder neonatale behandeling voor NAS en korter verblijf in het ziekenhuis voor zuigelingen.

Consequenties voor de praktijk
Buprenorfine kan ingezet worden als gelijkwaardig alternatief voor methadon bij opioïdverslaving onder zwangeren. Buprenorfine biedt wellicht extra voordelen, zoals minder geneesmiddelinteracties, minder monitoring tijdens gebruik en een beter bijwerkingenprofiel.

Literatuur
1. Noormohammadi A, Forinash A, Yancey A, Crannage E, Campbell K. Shyken J. Buprenorfine versus Methadone for opioid Dependence in Pregnancy. Ann Pharmacother 2016 Aug;50(8):666-672.
2. Finnegan L, Connaughton J, Kron R, Emich J. Neonatal abstinence syndrome: Assessment and management. Addict Dis 1975;2:141-158.