Vezels: goed voor extra verlaging cholesterol?

Maartje Mathijsen en Marrit Kistemaker, apothekers in opleiding tot specialist
november 2018

Waarom dit onderzoek? 
Statines zijn de voorkeursbehandeling in de primaire en secundaire preventie van atherosclerotische hartziekten. De effectiviteit van statines is dosisafhankelijk. Ze worden vaak goed verdragen, maar het optreden van bijwerkingen is gerelateerd aan hogere dosering die vaak nodig is om het cholesterol voldoende te verlagen. Bij onderzoek naar het effect van statines wordt weinig aandacht besteed aan het effect van dieetmaatregelen, ondanks dat gebleken is dat inname van (psyllium)vezels het serumcholesterol verlaagt. Het exacte mechanisme waarmee vezels het LDL-cholesterol verlagen is onbekend. Waarschijnlijk beïnvloeden vezels het galzuur- en vetmetabolisme door onder andere vermindering van de absorptie van sterolen.[1,2] De toevoeging van psylliumvezels aan een statine zou een mogelijkheid kunnen zijn voor patiënten die met een statine hun doel voor cholesterolverlaging niet behalen of een statine niet verdragen.

Onderzoeksvraag 
Wat is het cholesterolverlagend effect van statines gecombineerd met psylliumvezels in vergelijking tot monotherapie met statines?

Hoe werd dit onderzocht? 
Voor deze systematische review zijn drie studies geïncludeerd, met in totaal 204 patiënten, waarbij psylliumvezels zijn toegevoegd aan statines. Twee van de drie gerandomiseerde, gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) zijn gedaan met patiënten met hyperlipidemie. De derde studie is uitgevoerd met gezonde vrijwilligers zonder hyperlipidemie. In de RCT’s zijn verschillende statines in combinatie met psylliumvezels onderzocht: atorvastatine (10 mg/dag), simvastatine (10 en 20 mg/dag) en lovastatine (20 mg/dag). De hoeveelheid psylliumvezels varieerde van 7 tot 15,3 gram per dag. Het belangrijkste eindpunt van de studies is het LDL-cholesterol, dit werd gedurende 4 tot 12 weken behandeling gemonitord.

Belangrijkste resultaten 
Het gepoolde gestandaardiseerd gemiddeld verschil (SMD) is -0,528 (95% BI -0,837 tot -0,218) in LDL-cholesterolverlaging tussen interventiegroep (statine en psylliumvezels) en controlegroep (alleen statine) en is statistisch significant (p=0,001). Psylliumvezels gecombineerd met een statine hebben een matig effect op verlaging van het LDL-cholesterol. Toevoeging van psylliumvezels aan een statine laat verhoogde effectiviteit van het statine zien bij personen met hyperlipidemie. Het effect van toevoeging van psylliumvezels aan een statine op het LDL-cholesterol is kleiner bij personen zonder hyperlipidemie, en zorgt in deze meta-analyse voor onderschatting van het effect.

Conclusie 
Psylliumvezels, gecombineerd met een statine, kunnen een behandelmogelijkheid zijn om het LDL-cholesterol te verlagen bij patiënten met een mild tot gemiddeld verhoogd LDL-cholesterol, die bereid zijn hun dieet en levensstijl aan te passen zodat ze meer vezels binnenkrijgen. Psylliumvezels kunnen ervoor zorgen dat de streefwaarde voor het LDL-cholesterol behaald wordt, zonder dat verhoging van de dosering van het statine nodig is. Vooral voor patiënten die statines minder verdragen of voor patiënten met verhoogde lever- en spier-enzymconcentraties is dit interessant.

Consequenties voor de praktijk
In verband met het kleine aantal beschikbare studies (met korte follow-up perioden) over de toevoeging van psylliumvezels aan anti-lipidentherapie, is er meer onderzoek nodig voordat deze behandeling een plaats krijgt in de richtlijnen. Verder onderzoek moet gedaan worden naar de voordelen en het relatieve risico van het toevoegen van (psyllium)vezels aan anti-lipidentherapie op harde cardiovasculaire eindpunten.

Literatuur
1. Brum J, Ramsey D, McRorie J et al. Meta-Analysis of Usefulness of Psyllium Fiber as Adjuvant Antilipid Therapy to Enhance Cholesterol Lowering Efficacy of Statins. 2018 Oct 1;122(7):1169-1174. doi: 10.1016/j.amjcard.2018.06.040. Epub 2018 Jul 4.
2. Ramos SC, Fonseca FA, Kasmas SH, Moreira FT, Helfenstein T, Borges NC, Moreno RA, Rezende VM, Silva FC, Izar MC. The role of soluble fiber intake in patients under highly effective lipid-lowering therapy. Nutr J 2011;10:80.

Gegevens

Hoofdcategorie: Uitgezocht

Categorie: uitgezocht 2018