Is melatonine effectief als behandeling bij primaire hoofdpijn?

Narin Martens-Akrawi en Fatma Acarer, apothekers in opleiding tot specialist
november 2018

Waarom dit onderzoek?
Enkele theorieën beschrijven een rol voor melatonine bij het voorkomen van primaire hoofdpijn (onder andere migraine en clusterhoofdpijn). Drie van deze theorieën zijn: (1) dat de hypothalamus invloed zou hebben op het veroorzaken van hoofdpijn, (2) dat slaapstoornissen triggers voor hoofdpijn zouden zijn en melatonine de kwaliteit van slaap zou verbeteren bij patiënten met primaire hoofdpijn, en (3) dat melatonine mogelijk anti-inflammatoire eigenschappen zou hebben. Vanwege de hoge frequentie van primaire hoofdpijn en de toename in het gebruik van melatonine, wil men onderzoeken of het gebruik van melatonine effectief en veilig is voor de behandeling van primaire hoofdpijn.

Onderzoeksvraag
Is het gebruik van melatonine effectief en veilig voor de behandeling van primaire hoofdpijn?

Hoe werd dit onderzocht? 
De hoofdvraag werd onderzocht door middel van een systematische review. Hierin waren vier gerandomiseerde klinische studies (RCT’s) geïncludeerd, met in totaal 351 deelnemers. Van de deelnemers was 66% vrouw en de leeftijd varieerde van 18 tot 85 jaar. In drie van de vier studies werd gekeken naar de effectiviteit van melatonine (2-10 mg per dag) bij migraine. In de vierde studie werd de effectiviteit van melatonine bij clusterhoofdpijn onderzocht. De primaire eindpunten waren de intensiteit van de hoofdpijn, de frequentie van het voorkomen van hoofdpijn (uitgedrukt in het aantal dagen dat iemand hoofdpijn had) en ernstige bijwerkingen. Het belangrijkste secundaire eindpunt was hoe vaak en hoeveel pijnstillers er gebruikt werden.

Belangrijkste resultaten
Migraine
Ten opzichte van placebo resulteerde het gebruik van melatonine in minder dagen met hoofdpijn en minder consumptie van pijnstillers. Vergeleken met amitriptyline, had melatonine geen invloed op de intensiteit van de hoofdpijn, het aantal dagen met hoofdpijn en de consumptie van pijnstillers. Melatonine als combinatiebehandeling met propranolol en nortriptyline gaf minder vaak hoofdpijn en een lagere intensiteit van hoofdpijn vergeleken met placebo als combinatiebehandeling. Echter, bij melatonine als combinatiebehandeling vergeleken met natriumvalproaat als combinatiebehandeling werd geen verschil gevonden in de eindpunten.

Clusterhoofdpijn
Het gebruik van melatonine gaf, vergeleken bij placebo, een vermindering in het gebruik van pijnstillers, maar geen verschil in het aantal aanvallen van hoofdpijn.

Bijwerkingen 
In alle studies zijn de bijwerkingen onvoldoende gerapporteerd.

Conclusie 
Het huidige bewijs is methodologisch van lage kwaliteit en geeft niet genoeg support voor het gebruik van melatonine bij primaire hoofdpijn. Verder onderzoek is nodig om de effectiviteit en veiligheid te onderzoeken.

Consequenties voor de praktijk
De onderzoeken die gebruikt zijn bij deze meta-analyse zijn uitgevoerd in de Verenigde Staten. Gezien dat de meerwaarde van melatonine als therapie bij primaire hoofdpijn nog niet is bewezen, is het nog geen zaak om dit in de richtlijnen van behandeling van primaire hoofdpijn op te nemen. Indien het gebruik in verder onderzoek effectief blijkt, zou dit middel ook in Nederland in de praktijk toepasbaar kunnen zijn.

Literatuur
Leite Pacheco R, de Oliveira Cruz Latorraca C et al. Melatonin for preventing primary headache: A systematic review. Int J Clin Pract 2018;e13203. https://doi.org/10.1111/ijcp.13203

Gegevens

Hoofdcategorie: Uitgezocht

Categorie: uitgezocht 2018